សូត្រ

ពីWiktionary

សូត សំ.; បា. ( ន. ) (សុត្ត) ចេស; ខ្សែ​ឆ្មារ; សរសៃ​ឆ្មារ​ល្អិត (មាន​សរសៃ​ពីងពាង, សរសៃ​ឈូក​ជាដើម) ។ សរសៃ​ដែល​ស្រាវ​យក​ពី​សំបុក​ដង្កូវ​នាង : ស្រាវ​សូត្រ, សំពត់​សូត្រ ។ ពុទ្ធ​វចនៈ​ចំណែក​មួយ ជា​វោហារ​ប្រាប់​ពន្យល់​ពី​បុណ្យ​បាប, គុណ​ទោស​ជាដើម (តែ​មិន​មាន​បញ្ញត្តិ​ឬ​អនុញ្ញាត​ទេ) : ប្រជុំ​ពុទ្ធ​វចនៈ ៣ ចំណែក​គឺ ព្រះ​វិន័យ, ព្រះ​សូត្រ, ព្រះ​អភិធម្ម ហៅ​ព្រះ​ត្រៃបិដក ។ គោល​របស់​ការ​សិក្សា​សម្រាប់​ទន្ទេញ​ឲ្យ​ចាំ : គោល​សូត្រ, ចាំ​សូត្រ, មេ​សូត្រ ។

( កិ. ) ថា​តាម​របៀប​ពាក្យ​ដែល​ទន្ទេញ​ចាំ​មាត់ : សូត្រ​ធម៌, សូត្រ​បាលី, សូត្រ​អាគម; សូត្រ​ឮ​ៗ, សូត្រ​ខ្សឹប​ៗ ។ មើល​ថា​តាម​សេចក្ដី​ដែល​សរសេរ​ស្រាប់ ក៏​ហៅ សូត្រ បាន​ដែរ (តាម​ទម្លាប់​ប្រើ) : ចៅក្រម​សូត្រ​ពាក្យ​ឲ្យ​គូ​ក្តី​ស្ដាប់, សូត្រ​ពាក្យ​សច្ចា​ប្រណិធាន; សូត្រ​សុន្ទរ​កថា (ខ្មែរ​បុរាណ​សរសេរ​ជា សូត ក៏​មាន តែ​សម័យ​សព្វ​ថ្ងៃ​នេះ​មិន​ដែល​ប្រើ ។ ម. ព. សូត្រ ១ ន. ផង) ។ សូត្រ​រៀន ឬ រៀន​សូត្រ សូត្រ​រំឭក​សេចក្ដី​ដែល​ទន្ទេញ​ចាំ​ហើយ​មិន​ឲ្យ​ភ្លេច ព្រម​ទាំង​រៀន​សង្កេត​ត​ៗ​ទៅ​ទៀត​ផង ។ បើ​សរសេរ​ជា សូធ្យ (អ. ថ. សូត) គួរ​ជាង​ដោយ​ក្លាយ​មក​ពី សំ. សូធ្យ < ស្វាធ្យាយ; បា. សជ្ឈាយ (ម. ព. នោះ) ។