អន្ត

ពីWiktionary

អន់-តៈ ឬ អន់ សំ. បា. ( គុ. ) ដែល​ជា​ទី​បំផុត; ដែល​ចប់, ស្រេច; លាមក; អាក្រក់; ថោកទាប, ខ្ជីខ្ជា, ពុំ​ប្រសើរ ។ ន. ទី​បំផុត; ការ​ស្រេច; សេចក្ដី​វិនាស, សេចក្ដី​ស្លាប់; ជាតិ, ធម្មតា; អារម្មណ៍; ចំណែក; ខេត្ត​ដែន; អវយវៈ ។ ប្រើ​ភ្ចាប់​ពី​ខាង​ដើម​សព្ទ​ដទៃ​បាន​តាម​គួរ​ដល់​ការ​ប្រកប, ដូច​ជា អន្ត​កម្ម អំពើ​អាក្រក់; ការ​ថោក​ទាប; ការ​ជា​ចុង​បំផុត ។ អន្ត​ករ អ្នក​ធ្វើ​នូវ​ទី​បំផុត​ទុក្ខ (ព្រះ​ពុទ្ធ, ព្រះ​បច្ចេក​ពុទ្ធ, ព្រះ​អរហន្ត) ។ អន្ត​កាល កាល​ជា​ទី​បំផុត; ពេល​ស្លាប់ ។ អន្ត​គត (--គត់) ដែល​ស្លាប់​ហើយ (បើ​ស្ត្រី​ជា អន្ត​គតា) ។ អន្ត​គូ អ្នក​ដល់​នូវ​ទី​បំផុត​ទុក្ខ (ព្រះ​ពុទ្ធ, ព្រះ​បច្ចេក​ពុទ្ធ, ព្រះ​អរហន្ត) ។ អន្ត​ជាតិ ជាតិ​ទាប; អ្នក​ដែល​មាន​ជាតិ​ថោក​ទាប ។ អន្ត​ធម៌ ធម៌​លាមក​ឬ​ធម៌​អម​ខាង; មាន ២ យ៉ាង​គឺ ១-កាម​សុខល្លិកានុយោគ សេចក្ដី​ព្យាយាម​ខំ​ប្រឹង​ប្រព្រឹត្ត​វត្ត​ប្រតិបត្តិ​ខ្ជីខ្ជា​តាម​តែ​បាន; ២-អត្តកិលម​ថានុ-យោគ សេចក្ដី​ព្យាយាម​ខំ​ប្រឹង​ប្រព្រឹត្ត​វត្ត​ប្រតិបត្តិ​តឹង​ពេក​ធ្វើ​ខ្លួន​ឲ្យ​លំបាក​ហួស​ហេតុ​ឃ្វាង​ខុស​ផ្លូវ​ប្រតិបត្តិ​ល្អ (ព. ពុ.) ។ អន្ត​ព័ណ៌ ឬ អន្ត​វណ្ណ មនុស្ស​ជាតិ​ទាប, ជន​ជាតិ​សូទ្រៈ ។ អន្ត​វាសិនី ឬ អន្តេវាសី សិស្ស, កូន​សិស្ស; បើ​ស្ត្រី​ជា អន្ត​វាសិនី ឬ អន្តេវា-សិនី (ម. ព. អន្តេវាសិក ផង) ។ល។