រង្វះខ្យល់

ពីWiktionary

រង្វះបន្លឺ aperture, aperture រង្វះខ្យល់ដែលបិទ ឬបើកចំហតូចឬធំ ក្នុងការបង្កើតសូរ។ គេចែករង្វះខ្យល់ជា ៩ កម្រិតគឺ (១)- រង្វះខ្យល់កម្រិតសូន្យ: ដំណើរខ្យល់ដែលចេញពីសួត ត្រូវប៉ះខ្លាំងនឹងគ្រឿងប្រដាប់បន្លឺសំឡេង បណ្ដាលឱ្យមានបន្ទុះ ដូច្នេះសូរដែលកើតឡើង ជាសូរផ្ទុះ/សូរស្ទះ គឺសូរ [p], [b], [t], [d], [k], [g], [m], [n], [ɲ], [ŋ],...។ (២)- រង្វះខ្យល់កម្រិតកន្លះ : ដំណើរខ្យល់ត្រដុសខ្លាំងនឹងផ្ទៃនៃគុហាមាត់អណ្ដាត ធ្មេញ (ត្រដុសខ្លាំង ព្រោះរង្វះខ្យល់មានកម្រិតស្ទើរសូន្យ) ហើយបង្កើតសូរផ្ទុះត្រដុស/ស្ទះត្រដុស ដូចជា [tʃ], [dʒ],...។ (៣)- រង្វះខ្យល់កម្រិត១ : ដំណើរខ្យល់ត្រដុស នឹងផ្ទៃនៃគុហាមាត់ អណ្ដាត ធ្មេញ ហើយបង្កើតសូរត្រដុស ដូជា [f], [v], [s], [z], ...។ (៤)- រង្វះខ្យល់កម្រិត២: ដំណើរខ្យល់ស្ទើរតែមិនត្រដុស និង ផ្ទៃគុហាមាត់អណ្ដាត ធ្មេញ ឡើយ ហាក់បីដូចជាមានលំហូរ ហើយ បង្កើតសូរលំហូរដូចជា [l], [r], ...។ (៥)- រង្វះខ្យល់កម្រិត៣: ចាប់ពីរង្វះនេះទៅ ដំណើរខ្យល់ឈប់ប៉ះនឹងផ្ទៃគុហាមាត់ អណ្ដាត ធ្មេញ ទៀតហើយ ហើយគេបានសូរស្រៈកន្លះឬ ព្យញ្ជនៈកន្លះគឺ [j], [w], ...។ (៦)-រង្វះខ្យល់កម្រិត៤: សូរដែលកើតឡើងគឺសូរស្រៈបិទ ដូចជា [i], [y],[u], ...។ (៧)- រង្វះខ្យល់កម្រិត៥: សូរដែលកើតឡើងគឺសូរស្រៈបិទកន្លះ ដូចជា [e], [ø], [ə], [o], ...។ (៨)- រង្វះខ្យល់កម្រិត៦: សូរដែលកើតឡើងគឺសូរស្រៈបើកកន្លះ ដូចជា [ɛ], [œ], [ɔ], ...។ (៩)- រង្វះខ្យល់កម្រិត៧: សូរដែលកើតឡើងគឺសូរស្រៈបើក ដូចជា [a], [ɑ],...។