វិទ្យុ

ពីWiktionary

វិត-ទ្យុ ក្លាយ​មក​ពី​ពាក្យ វិទ្យុត ។ ពាក្យ វិទ្យុ នេះ ខ្មែរ​បង្កើត​តម្រូវ​នឹង​ពាក្យ​បារាំង​ថា Radio ។ ដូច្នេះ​ពាក្យ វិទ្យុ ទៅ​ជា​បុព្វបទ​ប្រាប់​សេចក្ដី​នៃ​ការ​បញ្ចេញ​រស្មី​ឬ​កាំរស្មី​អ៊ិក្ស ( X ), សម្រាប់​ប្រើ​ក្នុង​ពាក្យ ដែល​ទាក់​ទង​នឹង​រលក​អាកាស​ជាដើម និង​សម្រាប់​ប្រើ​ជា​អាទិ​សង្កេត​នៃ​ពាក្យ​ថា វិទ្យុ​ទូរទស្សន៍, វិទ្យុ​ទូរលេខ, វិទ្យុ​ទូរសព្ទ, វិទ្យុ​ផ្សាយ​សំឡេង ។ល។ គឺ​ហៅ​កាត់​ខ្លី​យក​តែ​ពាក្យ​ខាង​ដើម​ថា វិទ្យុ​ៗ តែ​ប៉ុណ្ណេះ​ក៏​បាន ។ ពាក្យ​នេះ​សម្រាប់​ប្រើ​ផ្សំ​ជា​មួយ​នឹង​សព្ទ​ដទៃ​តាម​សម​គួរ​ដល់​ការ​ប្រកប ដូច​ជា : វិទ្យុ​គមនាគមន៍ (--គៈ-មៈនាគំ) ការ​បញ្ចូល​សំឡេង​ជាដើម​ទៅ​តាម​រលក​អាកាស​ឬ​តាម​វិទ្យុ, (បារ. Radiocommunication) ។ វិទ្យុ​ឃោសនា ការ​ឃោសនា​តាម​វិទ្យុ, ការ​ប្រកាស​ផ្សាយ​ដំណឹង​តាម​ប៉ុស្តិ៍​វិទ្យុ​ផ្សាយ​សំឡេង ។ វិទ្យុ​ឆាយា​កម្ម ការ​បញ្ចាំង​ឆ្លុះ​ស្រមោល​ដោយ​វិទ្យុ, ការ​ថត​មើល​រូប​ដោយ​កាំរស្មី​អ៊ិក្ស (បារ. Radiographie) ។ វិទ្យុ​ជាតិ វិទ្យុ​របស់​ជាតិ, ប៉ុស្តិ៍​វិទ្យុ​ផ្សាយ​សំឡេង​សម្រាប់​ជាតិ ។ វិទ្យុ​ទទួល​សំឡេង ប៉ុស្តិ៍​វិទ្យុ​ឬ​ប្រដាប់​សម្រាប់​ទទួល​សំឡេង​នៃ​វិទ្យុ​គមនាគមន៍​ឬ ពី​មន្ទីរ​វិទ្យុ​ផ្សាយ​សំឡេង (បារ. Radiorécepteur) ។ វិទ្យុ​ទូរទស្សន៍ វិទ្យុ​និង​ទូរទស្សន៍ គឺ​ប្រដាប់​ដែល​អាច​បញ្ជូន​ឬ​ទទួល​ទាំង​សំឡេង​ទាំង​រូបភាព (បារ. Radiotélévision) ។ វិទ្យុ​ទូរលេខ ទូរលេខ​តាម​វិទ្យុ, ទូរលេខ​ឥត​ខ្សែ (បារ. Radiotélegramme) ។ វិទ្យុ​ទូរសព្ទ ទូរសព្ទ​តាម​វិទ្យុ, ទូរសព្ទ​ឥត​ខ្សែ (បារ. Radiotéléphone) ។ វិទ្យុ​បាឋក (--ប៉ាឋៈកៈ ឬ--ឋក់) អ្នក​និយាយ​ផ្សាយ​ដំណឹង​តាម​ប៉ុស្តិ៍​វិទ្យុ​ផ្សាយ​សំឡេង, អ្នក​ថ្លែង​សេចក្ដី​តាម​វិទ្យុ (ស្ត្រី​ជា វិទ្យុ​បាឋិកា) ។ វិទ្យុ​ផ្សាយ​សំឡេង ការ​ផ្សាយ​សំឡេង​តាម​មន្ទីរ​វិទ្យុ​ឬ​មន្ទីរ​វិទ្យុ​ផ្សាយ​សំឡេង​ទៅ​កាន់​ទី​ដទៃ (បារ. Radiodiffusion) ។ វិទ្យុសកម្ម (--សៈកាំ) ដែល​ប្រកប​ឬ​ដែល​ទាក់ទង​ដោយ​វិទ្យុសកម្ម​ភាព (បារ. Radio-actif, ive) ។ វិទ្យុសកម្ម​ភាព (--សៈកាំ-មៈ--) គុណភាព​នៃ​ធាតុ​គីមី​អង្គ​ខ្លះ, ដូច​ជា រ៉ាឌ្យោម (Radium), អ៊ុយរ៉ាន្យោម (Uranium) ជាដើម ដែល​អាច​ប្រែ​ក្លាយ​ទៅ​ជា​ធាតុ​អង្គ​ដទៃ ដោយ​មាន​ទាំង​បញ្ចេញ​នូវ​រស្មី​ផ្សេង​ៗ​ផង (Radioactivité) ។ វិទ្យុ​ឧគ្ឃោសន​សព្ទ (--អ៊ុក-ឃោសៈន៉ៈ--) សូរ​សព្ទ​ប្រកាស​ចេញ​ពី​មន្ទីរ​វិទ្យុ​ផ្សាយ​សំឡេង, សព្ទ​កង​រំពង​ដែល​ប្រកាស​តាម​វិទ្យុ ។ល។