Jump to content

សត្ត

ពីWiktionary

ស័ត-តៈ បា.; សំ. ( ប. សំ. ) (សប្ត, សប្តន៑) ប្រាំ​ពីរ (៧) ។ សត្ត​ខណ្ឌ (--ខ័ន) ៧ សង្កាត់, ៧​ផ្ទាំង; ចីវរ​សត្ត​ខណ្ឌ ចីវរ​មាន​ផ្ទាំង​៧ ។ សត្ត​ទិន ឬ សត្ត​វារៈ, --ពារ ៧​ថ្ងៃ: នៅ​អស់​សត្ត​ទិន គឺ​រវាង​៧​ថ្ងៃ (មួយ​សប្តាហ៍): ក្នុង​មួយ​សត្ត​វារៈ ។ សត្ត​ពិធ ៧​យ៉ាង, ៧​បែប; ៧​មុខ ។ សត្ត​បរិ​ភណ្ឌ ភ្នំ​៧ សង្កាត់​ដែល​ព័ទ្ធ​ភ្នំ​ព្រះ​សុមេរុ ។ សត្ត​ភូមិក ដែល​មាន​ជាន់​ឬ​ថ្នាក់​៧ : ផ្ទះ​សត្ត​ភូមិក (ផ្ទះ​៧​ជាន់) ។ សត្ត​មាស ៧​ខែ ។ សត្តាហៈ ឬ សប្តាហៈ, សប្តាហ័ន, សប្តាហ៍ (បា. សត្តាហ < សត្ត + អហ “ថ្ងៃ”; សំ. សប្តាហន < សប្ត “៧” + អហន “ថ្ងៃ”) ៧​ថ្ងៃ; រវាង ៧ ថ្ងៃ, មួយ​ខួប ៧ ថ្ងៃ : មួយ​សត្តាហៈ; សប្តាហៈ ទី ១ ។ សត្តាហកាលិក ភេសជ្ជៈ​ដែល​ភិក្ខុ​ទទួល​ប្រគេន​ហើយ​ត្រូវ​ទុក​ខ្លួន​ឯង ឆាន់​បាន​យ៉ាង​យូរ​ត្រឹម ៧ ថ្ងៃ (ព. វិ. ពុ.) ។ សត្តាហ​កិច្ច, សប្តាហ​ក្រឹត្យ ឬ សត្តាហ​ករណីយ​កិច្ច កិច្ច​ធុរៈ​ដែល​ភិក្ខុ-សាមណេរ អ្នក​កំពុង​នៅ​ចាំ​វស្សា ត្រូវ​អធិដ្ឋាន​ចិត្ត​កំណត់​ថ្ងៃ​ហើយ​ចេញ​ទៅ​នៅ​ក្រៅ​អាវាស​បាន​យ៉ាង​យូរ​ត្រឹម​៦​យប់ (ព. វិ. ពុ.) ។ល។

សត្ត ស័ត, បើ​រៀង​ភ្ជាប់​ពី​ខាង​ដើម​សព្ទ​ដទៃ អ. ថ. ស័ត-តៈ បា. ឬ សំ. ( ន. ) បុគ្គល​អ្នក​ជាប់​ជំពាក់​ក្នុង​អារម្មណ៍​ឬ​ក្នុង​បំណង; ខ្យល់​ដក​ដង្ហើម, ជីវិត, ប្រាណ, បុគ្គល​មាន​ជីវិត (ក្នុង​លោក​ទាំងអស់); កម្លាំង, ពល​ស័ក្ដិ, អំណាច, សេចក្ដី​ក្លាហាន; អធ្យាស្រ័យ; ការ​តាំង​ចិត្ត; សេចក្ដី​បរិសុទ្ធ, គុណ​សម្បត្តិ​នៃ​សេចក្ដី​បរិសុទ្ធ; សេចក្ដី​ពិត; ខ្លឹមសារ; វត្ថុ; ទ្រព្យ; ធម្មតា; ... ។ សត្តក្ខ័យ ឬ សត្វក្ស័យ ដំណើរ​អស់​អំណាច, អស់​កម្លាំង;... ។ សត្ត​គុណ ឬ សត្វ-- គុណ​នៃ​សេចក្ដី​​បរិសុទ្ធ ។ សត្ត​ឃាត ឬ សត្វ-- ការ​ពិឃាត​សត្វ : ទី​សត្ត​ឃាត, ផ្សារ​សត្ត​ឃាត ទី, ផ្សារ ពិឃាត​សត្វ ។ សត្ត​ឃាតកៈ ឬ សត្វ-- អ្នក​ពិឃាត​សត្វ (បើ​ស្ត្រី​ជា --ឃាតិកា) ។ សត្ត​ឃាតដ្ឋាន ឬ សត្វ​ឃាតស្ថាន ទី​សម្រាប់​ពិឃាត​សត្វ ឬ​ទី​ដែល​ពិឃាត​សត្វ ។ សត្ត​នាយក ឬ សត្វ-- (--យក់) អ្នក​នាំ​សត្វ, អ្នក​ទូន្មាន​ប្រដៅ​សត្វ; ព្រះ​ពុទ្ធ ។ សត្ត​និករ, --និកាយ ឬ សត្វ-- ពួក​សត្វ ។ សត្ត​លោក ឬ សត្វ-- (ស័ត-ត លោក ឬ ស័ត-ត្វៈ--) លោក​គឺ​ពពួក​សត្វ, ដែល​រាប់​ថា​ជា​លោក​មួយ ។ (ព. កា.) : រី​សត្វ​លោក តែង​មាន​ការ​ស្ទោក ព្រោះ​លោក​ធម៌ ឥត​លាភ​អាក់​អន់​ មាន​លាភ​ត្រេកអរ ចិត្ត​រែង​ត្រាច់​ចរ រវើក​ឥត​ស្រាក ។ល។ សត្ត​វិជ្ជា ឬ សត្វ​វិទ្យា វិជ្ជា​សម្រាប់​រក្សា​សត្វ, វិជ្ជា​ពេទ្យ​សត្វ ។ សត្ត​សញ្ញា សេចក្ដី​សម្គាល់​ថា​សត្វ; សញ្ញា​របស់​សត្វ ។ សត្ត​សារ ឬ សត្វ-- ខ្លឹម​របស់​សត្វ; (អ្នក​មាន​បុណ្យ​អស្ចារ្យ, អច្ឆរិយ​មនុស្ស, ព្រះ​ពុទ្ធ) ។ ល ។ សត្វ