សរីរៈ

ពីWiktionary

បា.; សំ. ( ន. ) (សរីរ; ឝរីរ) អត្ត​ភាព, រូប, រាង​កាយ, ខ្លួន​ប្រាណ; សាកសព; រាង​ឆ្អឹង : ថែទាំ​សរីរៈ; រម្លាយ​សរីរៈ ។ បើ​រៀង​ពី​ខាង​ដើម​សព្ទ​ដទៃ​សរសេរ​ជា សរីរ អ. ថ. សៈរ៉ីរ៉ៈ, ដូច​ជា សរីរ​កាយ រាង​កាយ​ទាំងមូល, គ្រោង​រូប ។ សរីរ​កិច្ច ការ​រវល់​ដោយ​រាង​កាយ (មាន​បន្ទោ​ឧច្ចារៈ​បស្សាវៈ​ជាដើម); ការ​រម្លាយ​សព្វ​ឬ​បញ្ចុះ​សព : ធ្វើ​សរីរ​កិច្ច ។ សរីរ​ជៈ ឬ --ជាត ដែល​កើត​ចេញ​អំពី​សរីរៈ ។ សរីរ​ធាតុ ធាតុ​ដែល​ប្រជុំ​នៅ​ក្នុង​ខ្លួន គឺ ដី, ទឹក, ភ្លើង, ខ្យល់, អាកាស ។ សំណល់​អដ្ឋិ​ដែល​រម្លាយ​រួច​ហើយ (ហៅ​ចំពោះ​តែ​អដ្ឋិ​លោក​អ្នក​មាន​បុណ្យ​ឬ​ព្រះ​អរហន្ត) : សរីរ​ធាតុ​ស្ដេច​ចក្រពត្តិ, សរីរ​ធាតុ​ព្រះ​បច្ចេក​ពុទ្ធ ។ សរីរ​និក្ខេប ការ​បោះបង់​សរីរៈ; ការ​បញ្ចុះ​សព : ធ្វើ​សរីរ​និក្ខេប ។ សរីរ​បរិហារ ការ​ថែ​រក្សា​ខ្លួន ។ សរីរប្បដិ​ជគ្គនៈ (សៈរី-រុ័ប-ប៉ៈដិ-ជ័ក-គៈនៈ) ការ​ជម្រះ​ឬ​សម្អាត​សរីរៈ ។ សរីរប្បដិ​ព័ទ្ធ ឬ --ប្រតិព័ទ្ធ (សៈ រ៉ីរុ័ប-ប៉ៈដិព័ត ឬ ប្រៈតិ--) ដែល​ជាប់​ទាក់ទង​ដោយ​សរីរ​កាយ : ស្រមោល​ជា​សរីរប្បដិ​ព័ទ្ធ ។ ដែល​ជាប់​នៅ​នា​សរីរៈ (ដូច​យ៉ាង​សំពត់​អាវ​ដែល​ស្លៀក​ពាក់​ជាប់​នឹង​ខ្លួន, អម្រែក​នៅ​លើ​ស្មា​ជាដើម) ។ សរីរប្បទេស ឬ--ប្រទេស សរីរ​កាយ, --សព៌ាង្គ​កាយ ។ សរីរប្បភា ឬ--ប្រភា រស្មី​ឬ​ពន្លឺ​ដែល​ភ្លឺ​ចេញ​អំពី​សរីរ​កាយ : សរីរប្បភា​នៃ​ទេវតា ។ សរីរ​ព័ណ៌ ឬ --វណ្ណ សម្បុរ​សរីរៈ ។ សរីរ​ព្យាបាល ឬ --រក្សា ការ​រក្សា​សរីរៈ (សរីរ​បរិហារ) ។ សរីរ​ភេទ ការ​បែក​ធ្លាយ​សរីរៈ, ដំណើរ​រំលាង​ខន្ធ, មរណ​ភាព : ដល់​នូវ​សរីរ​ភេទ (ស្លាប់) ។ សរីរ​យន្ត ឬ --យន្រ្ត (--យន់) យន្ត​គឺ​សរីរៈ, សរីរ​កាយ​ដែល​ទុក​ដូច​​ជា​គ្រឿង​យន្ត ។ សរីរ​យាត្រា ការ​ចិញ្ចឹម​ជិវីត, ការ​រស់​នៅ ។ សរីរ​រូប​ធាតុ (សៈរ៉ីរៈរូប៉ៈធាត) រូប​ធាតុ​ក្នុង​សរីរៈ គឺ​ធាតុ​ដែល​មាន​រូប​ផ្សេង​ៗ​ក្នុង​សរីរ​កាយ (បារ. Matière organique) ។ សរីរ​វិជ្ជា, --វិទ្យា, ឬ --សាស្រ្ត វិជ្ជា​ឬ​ក្បួន​សម្រាប់​រៀន​សង្កេត​ចំណាំ​អាការៈ​ក្នុង​ខ្លួន ឲ្យ​ដឹង​ដោយ​ការ​វះ​កាត់​ជាដើម (សម្រាប់​ទេព្យ) ។ សរីរ​វិមោក្ខ ឬ--វិមោក្សណ៍ ការ​រួច​ផុត​ចាក​សរីរៈ (មរណ​ភាព) ។ ព. ពុ. ការ​រលត់​ខន្ធ​ចូល​កាន់​និញ្វន ។ សរីរ​សណ្ឋាន ទ្រង់ទ្រាយ​សរីរៈ, បែប​ភាព​ឬ​រាងរៅ​របស់​រូប​កាយ ។ សរីរ​សន្ធិ តំណ​សរីរៈ, សន្លាក់​ឆ្អឹង ។ សរីរ​សោសន (--សៈន៉ៈ ឬ--សន់) ការ​បង្អត់​ខ្លួន​ឲ្យ​ស្គាំងស្គម ។ សរីរ​សំស្ការ ការ​រម្លាយ​រូប, ឈាបន​កិច្ច ។ សរីរាការ (សៈរ៉ីរ៉ាកា; បា. < សរីរ + អាការ) អាការៈ​ក្នុង​ខ្លួន (មាន​សក់, រោម​ជាដើម) ។ សរីរាវយវៈ (សៈរ៉ីរ៉ាវ៉ៈយៈវៈ; បា. < សរីរ + អវយវ) ប៉ែក​ឬ​ចំណែក​នៃ​សរីរៈ (មាន​ដៃ, ជើង ជាដើម) ។ល។