Jump to content

ទស្សន

ពីWiktionary

ទួស សៈ ន៉ៈ បា.; សំ. ( ន. ) (ទស្សន; ទស៌ន ការ​ឃើញ, ដំណើរ​យល់​ឃើញ; បញ្ញា​សាមញ្ញ; លទ្ធិ; ភ្នែក; អាទិមគ្គ គឺ​សោតាបត្តិមគ្គ ។ ទស្សនកិច្ច (--កិច) ន. (បា.; សំ. ទស៌ន + ក្ឫត្យ) ចក្ខុ​ដែល​មាន​ការ​ឃើញ​ជានិច្ច ឬ​ជា​មុខ​ការ ។ ទស្សន​វិជ្ជា ន. (បា.) វិជ្ជា​ដែល​កើត​ឡើង​ដោយ​ទស្សនៈ; វិទ្យា​សាស្ត្រ​ចែង​អំពី​គោល​ការណ៍​សំខាន់​ៗ និង​បុព្វ​ហេតុ​ផ្សេង​ៗ ឬ​អំពី​ជីវិត​នៃ​មនុស្ស​និង​សត្វ : ទស្សន​វិជ្ជា ជា​គុណ​ជាតិ​វិសេស​មួយ​ចំណែក ។ ទស្សន​វិទូ ន. (បា.) អ្នក​ប្រាជ្ញ​ខាង​ទស្សន​វិជ្ជា : ព្រះ​ពុទ្ធ ជា​ទស្សន​វិទូ​ឯក​ក្នុង​លោក ។ ទស្សន​វិស័យ (--វិសៃ) ន. (បា. ទស្សនវិសយ) ប្រទេស​ឬ​ទី​ឱកាស​ដែល​មើល​ឃើញ គឺ​ចម្ងាយ​ភ្នែក​ល្មម​មើល​ឃើញ​បាន (ចម្ងាយ​មួយ​ក្រឡេក ឬ​មួយ​កន្ទុយ​ភ្នែក)។ ទស្សនាការ (ទ័ស-សៈ ន៉ាកា) ន. (បា.; សំ. ទស៌ន + អាការ) អាការ​នៃ​ការ​ឃើញ, លក្ខណៈ​នៃ​ការ​ឃើញ។ ខ្មែរ​យើង​ប្រើ​ជា (រ. ស.) កិ. ក៏​មាន : ទ្រង់​ទស្សនាការ គឺ​ទ្រង់​ទត​ព្រះ​នេត្រ, ទ្រង់​ទត​ឃើញ ។ ដំណើរ​ត្រួត​មើល​កិច្ចការ​ផ្សេង​ៗ តាម​កម្មវិធី​ដែល​បាន​កំណត់​ទុក : លោក​អភិបាល​ខេត្ត ធ្វើ​ទស្សនាការ​ក្នុង​ស្រុក-ក្នុង​សង្កាត់ ។ ប្រើ​ជា ទស្សនាចរ ឬ ទស្សនាចរណ៍ ក៏​មាន ។ ទស្សនាវដ្ដី (ទ័ស-សៈ-ន៉ាវ៉ាត់-ដី) ន. (បា.) ចំណង​ជើង​នៃ​ប្រជុំ​អត្ថបទ​ផ្សេង​ៗ​ដែល​ផ្សាយ​ចេញ​តាម​កំណត់​ពេល, សៀវភៅ​ដែល​គេ​ចុះ​អត្ថបទ​ច្រើន​ផ្នែក ផ្សាយ​ចេញ​ប្រចាំ​សប្តាហ៍ ឬ​ប្រចាំ​ខែ : ទស្សនាវដ្ដី​វិទ្យាសាស្ត្រ, ជាវ​ទស្សនាវដ្ដី, អាន​ទស្សនាវដ្ដី ។ ទស្សនីយ​ភាព (ទួស-សៈន៉ីយ៉ៈ--) ន. (បា.) ទស្សនីយ​ភាវ) ភាព​ដែល​គួរ​មើល​គួរ​ឃើញ; អ្វី​ៗ​ដែល​គួរ​ឲ្យ​ចង់​មើល​ចង់​ឃើញ : ទស្សនីយ​ភាព​នៃ​ជើង​ភ្នំ, ទស្សនីយ​ភាព​នៃ​វាល​ស្រែ ។ ទស្សនូ-បចារ (ទ័ស-សៈ ន៉ូប៉ៈចារ) ន. (បា. ទស្សន + ឧបចារ > ទស្សនុ-បចារ ឬ​ទស្សនូបចារ ឬ​ក៏ ទស្សនោបចារ) ទី​ជិត​ល្មម​មើល​ឃើញ​ច្បាស់ (ម. ព. ទស្សនវិស័យ ទៀត​ផង) ។ ទស្សនៈ