Jump to content

ពេទ្យ

ពីWiktionary

ពែត សំ. ; បា. ( ន. ) (វៃទ្យ; វជ្ជ) អ្នក​ចេះ​ប្រើ​ថ្នាំ​រម្ងាប់​រោគ, អ្នក​ចេះ​ព្យាបាល​ជំងឺ, គ្រូ​មើល​ជំងឺ : ថ្នាំ​ពេទ្យ, គ្រូ​ពេទ្យ, ពេទ្យ​ហ្ម, មន្ទីរ​ពេទ្យ ។ ពេទ្យ​សត្វ ឬ ពែទ្យ​សត្វ (បសុ​ពេទ្យ) ពេទ្យ​មើល​ជំងឺ​សត្វ​ចិញ្ចឹម​ឬ​រក្សា​ការពារ​មិន​ឲ្យ​បសុ​សត្វ​មាន​ជំងឺ ។ល។ ពាក្យ​សំស្ក្រឹត កាល​បើ​មាន​ស្រៈ អៃ នៅ​ពី​ខាង​ដើម​ដូច វៃទ្យ ជាដើម​នេះ ជួន​អាន​ឮ​សូរ​ជា​ស្រៈ អៃ ជួន​ឮ​សូរ​ជា អេ ឬ អែ តាម​គួរ​ដល់​សូរ​សព្ទ​ស្រួល​មាត់​ថា, ដូច​ជា ចៃត្យ អាន​ថា ចៃត្យ៉ៈ ក៏​បាន, ថា ចែត្យ៉ៈ ក៏​បាន (ខ្មែរ​អាន​ថា ចៃដី ឬ ចែដី); សៃន្យ, សៃន្យា សំ. អានថា សែន្យ៉ៈ, សែន្យ៉ា (ខ្មែរ​ប្រើ​ក្លាយ​មក​ជា ស្រែន្យ, ស្រែន្យា “សេនីយ, សេនា”, ប្រើ​ជា​ឋានន្តរ គឺ​ងារ​មន្ត្រី​ជា ស្រែន្យ​ភក្តី, ស្រែន្យ​សង្គ្រាម, ស្រែន្យានុជិត, ស្រែន្យានុរក្ស); ជៃន អ. ថ. ជេន ឬ ជែន “អ្នក​ជឿ​កាន់​តាម​លទ្ធិ​គ្រូ​ដើម​ឈ្មោះ ជិនៈ (បរិស័ទ​របស់​គ្រូ​ឈ្មោះ ជិនៈ); សៃំហ ឬ សៃង្ហ អ. ថ. សែង្ហ “អ្វី​ៗ​ជា​សរីរាវយវៈ​របស់​សីហៈ” ។ ដោយ​ហេតុ​នេះ, ពាក្យ​សំស្ក្រឹត​ថា វៃទ្យ, ខ្មែរ​ប្រើ​ផ្លាស់ វ ជា ព, អៃ ជា អេ ឬជា អែ ផ្សំ​ជា ពេទ្យ ឬ ពែទ្យ ក៏​បាន អ. ថ. ពែត ដូច​គ្នា​ទាំង​២, យើង​អាច​សរសេរ​ជា ពេទ្យ ក៏​បាន ជា ពែទ្យ ក៏​បាន តាម​ពេញ​ចិត្ត​ប្រើ ។ (ព្រោះ​ហេតុ​មាន​វិធី​ឲ្យ​ផ្លាស់​សំឡេង​ស្រៈ អៃ ជា អែ បាន​យ៉ាង​នេះ​ឯង បាន​ជា​បុព្វ​បុរស​ខ្មែរ​យើង​ក្នុង​សម័យ​បុរាណ​ព្រេង​នាយ ដែល​កំពុង​ជក់​ចិត្ត​ទៅ​រក​សម្ដី​សំស្ក្រឹត​តាម​លទ្ធិ​ព្រាហ្មណិក​នោះ ធ្លាប់​អាន​ធ្លាប់​និយាយ​តាម​សូរ​សព្ទ​សំស្ក្រឹត, ទោះ​ឃ្លាត​ក្លាយ​សំឡេង​ខ្លះ​ក៏​ដោយ, លុះ​ដល់​ខ្មែរ​ងាក​បែរ​មក​កាន់​ព្រះ​ពុទ្ធ​សាសនា​ប្រើ​ការ​រៀន​សូត្រ​តាម​ភាសា​បាលី​វិញ ក៏​អាន​បាលី​ត្រង់ ព្យញ្ជនៈ​អឃោសៈ ដែល​ផ្សំ​ជាមួយ​នឹង​ស្រៈ អេ ជា​យូរ អែ ទៅ​អស់, ដូច​ជា កេតុ, ចេត្រ, ប្រេត, សេត, ស្វេត. ហេតុ អាន​ឮ​សូរ​ជា កែត, ចែត, ប្រែត, សែត, ស្វែត, ហែតុ ។ល។ ដល់​សម័យ​យើង, យើង​ក៏​ពុំ​អាច​កែ​ប្រែ​សូរ​សព្ទ​ទាំង​នោះ​ឲ្យ​ឮ​តាម​ប្រភប​ដើម​បាន​ឡើយ... ។ ពែទ្យ