Jump to content

ឫស

ពីWiktionary

( ន. ) អវយវៈ​ចំណែក​មួយ​របស់​រុក្ខ​ជាតិ, តិណ​ជាតិ, វល្លិ​ជាតិ ដែល​ដុះ​ចាក់​ចុះ​ទៅ​ក្នុង​ដី សម្រាប់​ស្រូប​យក​រស​ជាតិ​ដី ដូច​ជា​អាហារ​ឬ​ដែល​ដុះ​əស្រោប​ដើម​ឈើ​ជាដើម : ឫស​ឈើ, ឫស​ស្មៅ, ឫស​វល្លិ, ឫស​ប្រទាល​ផ្ញើ​ប្រាណ ។ ចុង​គល់​ធ្មេញ​ដែល​ដុះ​ក្នុង​សាច់​អញ្ចាញ​ធ្មេញ : ឫស​ធ្មេញ ។ ឫស​កែវ ឫស​ដែល​ដុះ​ចាក់​ត្រង់​ទៅ​ក្រោម ជា​ឫស​សំខាន់​របស់​ឈើ (ប៉ុន្តែ​ឈើ​ខ្លះ​ឥត​ឫស​កែវ​ក៏​មាន) ។ ព. ប្រ. ទី​ពំនាក់​យ៉ាង​មាំ; មុខ​ការ​យ៉ាង​សំខាន់; ដំណើរ​សម្រេច​ប្រយោជន៍​ស៊ប់ : អាង​មាន​ឫស​កែវ; ចាក់​ឫស​កែវ ។ សំយោជនក្កិលេស : បុគ្គល​ដែល​បាន​ផ្ដាច់ផ្តិល​កិលេស​ជា​ឫស​កែវ​អស់​រលីង​ហើយ ហៅ​ថា អរហន្ត ។ ឫស​រយាង ឫស​ដែល​ដុះ​ចាក់​ជ្រែង​ចេញ​ទៅ​ខាង ។ ព. ប្រ. ទី​ពំនាក់, មុខ​ការ, ការ​សម្រេច​ប្រយោជន៍, កិលេស​បន្ទាប់​បន្សំ : ផ្ដាច់​ឫស​រយាង​រួច​សឹម​ផ្ដាច់​ឫស​កែវ ។ល។

  1. (ភាសាវិទ្យា) root, racine វចនតាមួយបែប ដែលឥតមានអត្ថិភាពជាពាក្យឯករាជ្យក្នុងភាសា ដែលជាធាតុរួមនៃពាក្យមួយចំនួនក្នុងសន្តានជាមួយគ្នា។ តាមវចនានុក្រមភាសាវិទ្យារបស់លោក Jean Dubois & alii (Larousse), racine (ឫស) អាចមាន radical ច្រើន, ឧទាហរណ៍: ក្នុងភាសាបារាំង ឫស [vən] (មក) មាន radical ពីរ : [vən-] (ven-) ដូចមានក្នុងពាក្យ [vənir] (venir), [vənɔ̃] (venons), ... និង [vjɛn-] (vienne) ដូចមានក្នុងពាក្យ [vjɛn] (vienne/viennent), ...។

ការពន្យល់អំពី ឫស បានបង្ហាញឱ្យឃើញថា racine ខ្លះអាចមាន radical ច្រើនហើយ យើងបានប្រែពាក្យ racine ថា ឫស។ ដោយផ្អែកលើប្រព័ន្ធ សូរ-កាឡាសូរ, រូបតា-កាឡារូប យើងអាចប្រែ radical ដែលជារូបផ្សេងៗនៃ racine ថា កាឡាឫស។