ទស្សនវិជ្ជា

ពីWiktionary

(មុខវិជ្ជា) philosophy, philosophie ពាក្យនេះមានអត្ថន័យច្រើនយោងតាមសម័យកាលនិងតាមទស្សនវិទូម្នាក់ៗ។ អត្ថន័យមូលដ្ឋាននៃពាក្យទស្សនវិជ្ជា គឺការស្រឡាញ់គតិបណ្ឌិត ពុទ្ធិ ឬគតិវិញ្ញូ។ ក្រៅពីនេះ ពាក្យទស្សនវិជ្ជាមានន័យផ្សេងទៀតដូចជា ៖ ១-ការពិចារណាអំពីបញ្ញត្តិមូលដ្ឋាន ជាមែកធាងនៃពុទ្ធិ ឬ ការសិក្សាស្រាវជ្រាវវិទ្យាសាស្ត្រដែលផ្ដោតជាសំខាន់ចំពោះការពិនិត្យ ការពិចារណាជាប្រព័ន្ធអំពីបញ្ញត្តិសំខាន់ៗ ដូចជាសច្ចភាព តថភាព ទំនាក់ទំនង ហេតុនិងផល និង សេរីភាពជាដើម។ ២-និកាយ គំនិត ជាប្រព័ន្ធនៃគំនិតឬលទ្ធិមួយជាក់លាក់ ដូចជា អត្ថិភាពនិយម រូបធាតុនិយមមនោនិយម ជាដើម។ ៣- គោលការណ៍មូលដ្ឋាន ឬគោលការណ៍ណែនាំនានាជាបណ្ដុំនៃគោលការណ៍ ឬ បញ្ញត្តិសំខាន់ៗដែលកប់នៅក្នុងវិស័យជាកំណត់ណាមួយនៃពុទ្ធិ ដូចជាទ្រឹស្ដីកិច្ចសន្យាសង្គមរបស់ ហ្សង់ ហ្សាក់រូសូ (Jean Jacques Rousseau) និង គោលការណ៍បែងចែកអំណាចរបស់ ម៉ុងតេសស្គីយើ (Montesquieu) ជាដើម។ ៤- បណ្ដុំជំនឿ ឬ បំណងប្រាថ្នា ជាសិក្ខាបទមួយឬច្រើនដែលបង្កប់នៅក្នុងឥរិយាបថឬការប្រតិបត្តិរបស់អ្នកណាម្នាក់។ ៥-ការប្រើវិចារណញាណក្នុងការស្វែងយល់អ្វីមួយ ដូចជា ធម្មជាតិនៃតថភាព និង អត្ថិភាពការប្រើប្រាស់និងការកំណត់ពុទ្ធិ និង គោលការណ៍នានាដែលគ្រប់គ្រង និង ជះឥទ្ធិពលលើការវិនិច្ឆ័យខាងសីលធម៌ជាដើម។ ឧ. ការស្វែងយល់បាតុភូតរន្ទះ ការស្វែងយល់ពីរបត់ព្រះពុទ្ធសាសនានៅក្នុងសង្គមតាមបែបទស្សនវិជ្ជា។