Jump to content

ទិព្វ

ពីWiktionary

ទិប ឬ ទឹប បា.; សំ. ( គុ. ) (ទិវ, ទិព្យ) ដែល​ជា​របស់​ទេវតា, ដែល​ទាក់ទង​គ្នា​នឹង​ពួក​ទេវតា, ដែល​មាន​នៅ​ក្នុង​ទេវលោក : ញាណទិព្វ, ត្រចៀក​ទិព្វ, ភ្នែក​ទិព្វ, វិមានទិព្វ ។ល។ ព. ប្រ. ដែល​ប្រហែល​នឹង​របស់​ទេវតា : ភ្នែក​ទិព្វ, មាត់​ទិព្វ ។ល។ ប្រើ​ជា​បទ​សមាស​រៀង​ភ្ជាប់​ពី​ខាង​ដើម​សព្ទ​ឯ​ទៀត អ. ថ. ទិព្វៈ ដូច​ជា ទិព្វចក្ខុ (--ច័កខុ ឬ--ច័ក) ន. (បា.; សំ. ទិវ្យចក្សុស៑ ឬ ទិព្យ--) ភ្នែក​ទិព្យ ។ ព. ប្រ. ភ្នែក​ដូច​ជា​ទិព្វ ។ ទិព្វជង្គត (--ជង់គត់) កិ. ឬ គុ. (បា. ច្រើន​ឃើញ​ប្រើ​ជា ទិវង្គត (ម. ព. នោះ), ទិព្វជង្គត នេះ​ជា​ពាក្យ​ផ្សំ​ប្រើ, មក​ពី បា. ទិវ > ទិព្វ + ជង្គម “ដំណើរ​ទៅ” ឬ ជង្គត “ទៅ​ហើយ, ដែល​ទៅ​ហើយ”) ទៅ​កាន់​ទេវលោក​ហើយ (ស្លាប់); ដែល​ទៅ​កើត​ជា​ទេវតា​ហើយ (ដែល​ស្លាប់​ហើយ); ខ្មែរ​យើង​ប្រើ​ជា​រាជសព្ទ : ទ្រង់​សោយ​ទិព្វជង្គត...។ ទិព្វញ្ញាណ (ទិបព័ញ-ញាន) ន. (បា. ទិព្វញ្ញាណ; សំ. ទិវ្យ + ជ្ញាន) ញាណទិព្វ ។ ព. ប្រ. ញាណ​ដូច​ជា​ទិព្វ ។ ទិព្វនារី (--នារី) ន. (សំ. ទិវ្យ + នារី ឬ ទេវនារី) ស្រី​សួគ៌, ស្រី​អប្សរ ។ ទិព្វនេត្រ (--នេត) ន. (សំ. ទិវ្យ + នេត្រ) ដូច​គ្នា​នឹង ទិព្វចក្ខុ ។ ទិព្វមន្ត (--មន់) ន. (បា. ទិព្វ + មន្ត; សំ. ទិវ្យ + មន្ត្រ) មន្តទិព្វ ។ ព. ប្រ. មន្ត​ដ៏​វិសេស​ដូច​ជា​ទិព្វ; ខាង​សាសនា​ព្រាហ្មណ៍​ច្រើន​ហៅ​ពាក្យ ឱម ! ថា ទិព្វមន្ត (ម. ព. ឱម !) ។ ទិព្វរស (--រស់) ន. (សំ.ទិព្យរស) ទឹក​ទិព្វ; បរទ ។ ទិព្វវ័ន ន. (បា. ទិព្វវន) ព្រៃ​ទិព្វ​គឺ​សួន​ឬ ឧទ្យាន​ទិព្វ ។ ព. ប្រ. សួន​ឬ​ឧទ្យាន​ដែល​មាន​លំអ ប្រៀប​ប្រដូច​នឹង​សួន​ឬ​ឧទ្យាន​របស់​ទេវតា ។ ទិព្វ​វាចា ន. (បា. ទិព្វ + វាចា) សំដី​ទិព្វ ។ ព. ប្រ. សំដី​ដូច​ជា​ទិព្វ គឺ​សំដី​ដែល​ថា​ឲ្យ​កើត​អ្វី​ក៏​កើត​ដូច​ថា ។ ទិព្វវាទ (--វាត) ន. (បា. ទិព្វ + វាទ) ដូច​គ្នា​នឹង ទិព្វវាចា ។ ទិព្វវិមាន (--វិមាន) ន. (បា.; សំ. ទិវ្យវិមាន) វិមានទិព្វ ។ ព. ប្រ. ប្រាសាទ​ដែល​មាន​លំអ​ប្រៀប​ដូច​វិមាន​ទិព្វ ។ ទិព្វសព្ទ (--ស័ប) ន. (សំ. ទិវ្យសព្ទ ឬ ទិព្យ--; បា. ទិព្វសទ្ទ) សំឡេង​ទិព្វ, សូរ​សព្ទ​ជា​ទិព្វ ។ ព. ប្រ. សំឡេង​ឬ​សូរ​សព្ទ​ដែល​ពីរោះ​ប្រៀប​ស្មើ​នឹង​សំឡេង​សូរ​សព្ទ​ជា​ទិព្វ ។ ទិព្វសាក្សី (--សាកសី) ន. (សំ. ទិវ្យ + ទិព្យ + សាក្សិន៑; បា. ទិព្វ + សក្ខី) សាក្សី​ទិព្វ ។ ព. ប្រ. សាក្សី​ដែល​ឆ្លើយ​តាម​សេចក្ដី​ពិត​ឥត​មាន​ល្អៀង បំភ្លឺ​ដំណើរ​ក្ដី ដែល​កំបាំង​ដែល​ចង្អៀត​ឲ្យ​ទូលាយ​ងាយ​យល់​ហាក់​ដូច​ជា​ទេវតា មក​បំភ្លឺ​ចៅក្រម​ឲ្យ​ឃើញ​សេចក្ដី​ពិត ។ ទិព្វសោត ឬ ទិព្វស្រោត (--សោត ឬ-ស្រោត) ន. (បា. ទិព្វសោត; សំ. ទិវ្យ + ស្រោត ឬ ទិព្យ--) ត្រចៀក​ទិព្វ ។ ព. ប្រ. ត្រចៀក​ដូច​ជា​ទិព្វ ។ ទិព្វស្រោត្រ ដូច​គ្នា​នឹង ទិព្វសោត ។ ទិព្វារម្មណ៍ (ទិប-ពារ៉ម់) ន. (បា. ទិព្វ + អារម្មណ > ទិព្វារម្មណ) អារម្មណ៍​ទិព្វ ។ ព. ប្រ. អារម្មណ៍​ដូច​ជា​ទិព្វ ។ ទិព្យ