Jump to content

ទេព

ពីWiktionary

ទេប បា.; សំ. ( ន. ) (ទេវ) ទេវតា ។ ទេពកញ្ញា (ទេពៈក័ញញ៉ា ឬ​ទេព--) ន. (ទេវកញ្ញា; ទេវកន្យា) ស្រី​ក្រមុំ​ទេពតា, ទេពធីតា​ក្រមុំ : នាង​ទេព​កញ្ញា, ស្រី​ទេពកញ្ញា ។ ទេពច្យុត (ទេពៈចយ៉ុត ឬ​ទេព--) ន. (សំ. ទេវ + ចុត ឬ ច្យុត; បា. ទេវ + ចុត)​ទេវតា​ដែល​ឃ្លាត​ចាក​ទេវលោក, សត្វ​ដែល​ឃ្លាត​ចាក​ទេវលោក​មក គឺ​សត្វ​ដែល​ស្លាប់​អំពី​ទេវលោក​មក​កើត​ជា​មនុស្ស ។ ទេពច្យុតិ (ទេពៈចយ៉ុត ឬ​ទេព--) ន. (សំ. ទេវ + ចុតិ ឬ ច្យុតិ; បា. ទេវ + ចុតិ) ដំណើរ​ឃ្លាត​ចាក​ទេវលោក គឺ​ដំណើរ​ទទួល​មរណ​ភាព​របស់​ទេវតា ។ ទេពជំនុំ (ទេព--) ន. ប្រជុំ​ទេវតា ឬ ទេវតា​អ្នក​ជំនុំ​កិច្ចការ ។ ទេពតា (ទេព្តា) ន. (សំ. បា. ទេវតា) អមនុស្ស​ដែល​ជា​ទិព្យ, អមរ ។ ទេពទារូ (ទេព--) ឬ ទេព្វិរូ ន. (សំ. ទេវទារូ; បា. ទេវទារុ) ឈ្មោះ​ឈើ​មួយ​ប្រភេទ សំបក​មាន​ក្លិន​ក្រអូប, ច្រើន​ប្រើ​ជា​ថ្នាំ​ខ្យល់ ។ ទេពធីតា (ទេពៈធីតា ឬ ទេព--) ន. (បា. ទេវធីតា) កូន​ស្រី​នៃ​ទេពតា, ស្រី​ទេពតា : នាង​ទេពធីតា ។ ទេពនារី (ទេពៈ-ឬ​ទេប--) ន. (សំ. បា. ទេវនារី) ដូច​គ្នា​នឹង ទិព្វនារី (ម. ព. នោះ)។ ទេពនិករ (ទេពៈនិ-ក ឬ ទេប--) ន. (សំ. បា. ទេវ + និករ) ពពួក​ទេវតា : សូម​ទេពនិករ​អមរមេឃ តាំង​ចិត្ត​ស្មោះ​ត្រេកអរ​សាទរ ប្រសិទ្ធិ៍​សព្ទ​សាធុការ​ពរ ដល់​អ្នក​នគរ​ទាំងអស់​គ្នា ។ ទេពនិកាយ (ទេពៈ--ឬ ទេប--) ន. (សំ. បា. ទេវ + និកាយ) ពួក​ទេវតា, ពពួក​ទេពតា ។ ទេពនិមន្ត (ទេប-និមន់) ន. ឬ គុ. (បា. ទេវ + និមន្តិត) អ្នក​ដែល​ពួក​ទេវតា​អញ្ជើញ​ឲ្យ​ចុះ​មក​កើត​ជា​មនុស្ស ។ ទេពនិមន្តន៍ (ទេបនិមន់) ន. (បា. ទេវ + និមន្តន) ដំណើរ​អញ្ជើញ​របស់​ពួក​ទេវតា ឬ ដំណើរ​ដែល​ពួក​ទេពតា​អញ្ជើញ​ទេវតា​ណា​មួយ​ឲ្យ​ចុះ​មក​កើត​ជា​មនុស្ស ។ ទេពនិម្មិត (ទេប-និម-មិត) ន.ឬ គុ. (បា. ទេវ + និម្មិត; សំ. ទេវ + និរិ្មត “ដែល​ទេវតា​និម្មិត”) ខ្មែរ​យើង​ប្រើ​ពាក្យ​នេះ​ជា​ងារ​មន្រ្តី​ជាង​គំនូរ​ដែល​មាន​ថ្វីដៃ​គូរ​ល្អ​ប្រដូច​នឹង​គំនូរ​ដែល​ទេវតា​និម្មិត : ឧកញ៉ា​ទេព​និម្មិត ។ ទេព​ប្រណម្យ (ទេបប្រណំ) ន. (សំ. ទេវ + ប្រណម្យ) រូប​ទេពតា​សំពះ; ច្រើន​ធ្វើ​ឲ្យ​ឃើញ​តែ​ពី​ត្រឹម​ផ្ចិត​ឡើង​ទៅ​លើ : រូប​ទេព​ប្រណម្យ ។ ទេព​របាំ (ទេប--) ន. ងារ​មន្រ្តី​ទី​ចាងហ្វាង​ពួក​របាំ​ព្រះ​រាជ​ទ្រព្យ​តាំង​ដោយ​សន្មតិ​លើក​ថា​មាន​ចំណេះ​ខាង​រាំ ប្រៀប​ដូច​ជា​របាំ​របស់​ទេព្តា ។ ទេព​រំដួល (ទេប--) ន. ឈ្មោះ​មន្ត​ស្នេហ៍​មុខ​មួយ​ប្រភេទ ដែល​អ្នក​ប្រកាន់​ជឿ​ខាង​របៀន​ស្នេហ៍ សន្មត​ហៅ​ដោយ​អំនួត​ថា កាល​បើ​ប្រសិទ្ធី ឬ​សូត្រ​កាល​ណា សូម្បី​ទេពតា​ក៏​រំជួល​ចិត្ត​ស្រឡាញ់​តែ​រាល់​គ្នា​ដែរ ។ ឈ្មោះ​ឈើ​មួយ​ប្រភេទ មាន​ផ្កា​ក្លិន​ពិដោរ​ឈ្ងប់, ច្រើន​មាន​តែ​នៅ​ភ្នំ​ខ្លះ​ដោយ​អន្លើ គេ​ថា​ច្រើន​មាន​ក្នុង​ស្រុក​កំពង់សោម ខេត្ត​កោះកុង ។ ឈ្មោះ​បទ​ភ្លេង​មួយ​ប្រភេទ ។ ទេព​លេខា (ទេពៈ--ឬ​ទេប--) ន. (សំ. បា. ទេវ + លេខា “គំនូរ​ទេវតា”) ប្រើ​ជា​ងារ​មន្ត្រី​ជាង​គំនូរ តាំង​ដោយ​សន្មតិ​ថា​ជា​អ្នក​ចេះ​គូរ​ល្អ ប្រៀប​ប្រដូច​នឹង​គំនូរ​ទេវតា ។ ទេព​វិមាន ន. (សំ. បា. ទេវ + វិមាន) វិមាន​របស់​ទេវតា, លំនៅ​ទេពតា (ហៅ ទេព​ពិមាន ក៏​បាន) ។ ទេព​សេនា ន. (សំ. បា. ទេវ + សេនា “សេនា​នៃ​ទេវតា”) ប្រើ​ជា​ងារ​មន្ត្រី​ក្នុង​ក្រុម​ព្រះ​រាជ​មន្ទីរ​តាំង​ដោយ​សន្មតិ​ថា​មាន​អានុភាព​អង់អាច ប្រៀប​ដូច​ជា​សេនា​នៃ​ទេពតា ។ ទេព​ស្រ្តី ន. (សំ. ទេវ​ស្រ្តី) ស្រី​ទេពតា, ស្រី​អប្សរ, ស្រី​សួគ៌ : នាង​ទេព​ស្រី្ត ។ ទេព​អក្សរ (ម. ព. ទេព​អប្សរ) ។ ទេព​អប្សរ ន. (សំ. ទេវ + អប្សរា; បា. ទេវ + អច្ឆរា) ស្រ្តី​ទេពតា, ស្រី​សួគ៌ : ស្រី​ទេព​អប្សរ (ហៅ​ស្រី​ទេព​អប្សរា ក៏​បាន) ។ ប្រើ​ក្លាយ​ជា ទេព​អក្សរ ក៏​មាន ។ ទេពា ន. (បា. ទេវា) ទេវតា​ទាំងឡាយ, ពួក​ទេវតា ។ ទេពារក្ស (ទេពារ័ក) ន. (សំ. ទេវ + អារក្ស; បា. ទេវ + អារក្ខ) ទេពតា​អ្នក​រក្សា​មនុស្ស ឬ​រក្សា​អ្វី​ៗ; ប្រើ​ជា ទេព្រក្ស ក៏​មាន ។ ឈ្មោះនិងត្រកូល

  1. ក្រុងបាងកក