បឋម

ពីWiktionary

ប៉ៈឋៈម៉ៈ ឬ ប៉ៈឋំ បា.; សំ. ( បូ. សំ. ឬ គុ. ) (ប្រថម) ដំបូង, មុន, មុន​គេ, ទី១ : គ្រា​ជា​បឋម ។ ពាក្យ​នេះ​ច្រើន​ប្រើ​ជា​បទ​សមាស​រួម​ភ្ជាប់​ជាមួយ​នឹង​សព្ទ​ដទៃ ដូច​ជា​បឋម​កប្ប (ប៉ៈឋំម៉ៈក័ប) ឬ ប្រថម​កល្ប (ប្រៈថំម៉ៈក័ល) ន. (បា. ឬ សំ.) កប្ប​ឬ​កល្ប​ដំបូង គឺ​សម័យ​ដែល​ទើប​នឹង​ក​ទឹក​ក​ដី​ជា​ដំបូង ដែល​មាន​ជាប់​ដរាប​មក​ដល់​សព្វ​ថ្ងៃ​នេះ (ម. ព. កប្ប និង កល្ប ផង) ។ បឋមជ្ឈាន (ប៉ៈឋៈម័ចឈាន) ន. (បា.; សំ. ប្រថមធ្យាន) ឈាន​ឬ​ធ្យាន​ទី​១ (ម. ព. ឈាន ២ ន.) ។ បឋម​ពុទ្ធ​វចនៈ (ប៉ៈឋៈម៉ៈពុត-ធៈវៈចៈន៉ៈ) ន. (បា.) ពុទ្ធ​វចនៈ ដែល​ទ្រង់​ត្រាស់​បន្លឺ​ជា​ដំបូង​បំផុត​ក្នុង​កាល​ដែល​ព្រះ​ពុទ្ធ​ទ្រង់​ទើប​បាន​ត្រាស់​ថ្មី​ៗ ។ បឋម​យាម (ប៉ៈឋំម៉ៈយាម) ន. (បា.) យាម​ទី​១ (ម. ព. យាម​២ ន. ផង) ។ បឋម​វ័យ (ប៉ៈឋំម៉ៈវៃ) ន. (បា.--វយ) វ័យ​ទី​១ (ម. ព. វ័យ ទៀត​ផង) ។ បឋម​សង្គាយនា (ប៉ៈឋៈម៉ៈ ឬ ប៉ៈឋំម៉ៈសង់គា យៈនា) ន. (បា. ច្រើន​ប្រើ​ជា បឋម​សង្គីតិ) ការ​ប្រជុំ​ផ្ទៀង​រួប​រួម​ធម្ម​វិន័យ​ព្រះ​ពុទ្ធ​សាសនា​ជា​ដំបូង​បំផុត ក្នុង​កាល​ដែល​ព្រះ​សក្យមុនី​សម្ពុទ្ធ ត្រង់​ចូល​បរិនិព្វាន​ទៅ​បាន ៨៩ ថ្ងៃ...។ បឋម​សម្ពោធិ (ប៉ៈឋៈម៉ៈស័មពោធិ ឬ--ពោត) ន. (បា.) ការ​ទើប​បាន​ត្រាស់​នៃ​ព្រះ​ពុទ្ធ​សព្វញ្ញុពុទ្ធ ។ បឋម​ហេតុ (ប៉ៈឋំម៉ៈហែត) ន. (បា. បឋម + ហេតុ) ហេតុ​ដំបូង គឺ​ហេតុ​ដែល​ក​ឬ​ផ្ដើម​ជា​ដំបូង ។ល។