មនោនិយមសត្យានុម័តិ

ពីWiktionary

(ទស្សនវិជ្ជា) objective idealism, idéalisme objectif លទ្ធិមួយដែលយល់ថាពិភពលោកមានអត្ថិភាពឯករាជ្យដាច់ពីពិភពគំនិតរីឯពិភពលោកនេះត្រូវបានគេស្គាល់តាមរយៈគំនិតយល់ដឹង ដែលកំណត់រចនាសម្ព័ន្ធ និង ទម្រង់របស់វាដូចជាពុទ្ធិរបស់មនុស្សដែរ។ គំនិតរបស់មនុស្សគ្រាន់តែរកឃើញនិងបកស្រាយអំពីលំដាប់និងតម្លៃដំបូងគេរបស់ចក្រវាលតែប៉ុណ្ណោះ។ មនោនិយមសត្យានុម័តិផ្ដួចផ្ដើមដោយប្លាតុង ហើយទស្សនៈស្ដីពីមនោនិយមរបស់គាត់ត្រូវបានគេចាត់ទុកថា មានចំណាស់ជាងគេនៅក្នុងវិស័យទស្សនវិជ្ជានៅអឺរ៉ុប។ ចំពោះ ប្លាតុង វត្ថុដែលពិតនិងមានអត្ថន័យសំខាន់នៅក្នុងលោកនេះគឺគំនិត។ ចំពោះពាក្យ <គំនិត> គាត់មិនបាននិយាយអំពីគំនិតណាមួយដែលមានអត្ថិភាពចំណុះគំនិតរបស់មនុស្សឬអាទិទេពឡើយ។ ឧ. មនោនិយមសត្យានុម័តិរបស់ប្លាតុង យល់ថា គំនិតស្ដីពីមនុស្ស សត្វ រុក្ខជាតិ រថយន្ត និង វត្ថុអរូបីផ្សេងៗ ដូចជា ជំនឿ យុត្តិធម៌ គុណធម៌ កុសល...មាននៅក្នុងពិភពគំនិត ទើបមានអត្ថិភាពនៅក្នុងធម្មជាតិ និង ពិភពលោកជាក់ស្ដែង។