សម្មា

ពីWiktionary

ស័ម-ម៉ា បា.; សំ. ( និ. ) (សម្យប៑) ប្រពៃ, ពិត, មែន, ត្រូវ, ត្រឹម​ត្រូវ (ព. ផ្ទ. មិច្ឆា)។ សម្រាប់​រៀង​ភ្ជាប់​ពី​ខាង​ដើម​សព្ទ​ដទៃ​បាន​តាម​គួរ​ដល់​ការ​ប្រកប, ដូច​ជា សម្មាចារ (បា. < សម្មា + អាចារ “ការ​ប្រព្រឹត្ត​ស៊ប់; មារយាទ”) ការ​កាន់​ត្រូវ; មារយាទ​ត្រឹម​ត្រូវ; មារយាទ​ល្អ (ព. ផ្ទ. មិច្ឆាចារ) ។ សម្មា​ទស្សនៈ ការ​យល់​ឃើញ​ត្រូវ (ព. ផ្ទ. មិច្ឆា​ទស្សនៈ “ការ​យល់​ឃើញ​ខុស”) ។ សម្មា​បដិបត្តិ ឬ--បដិបទា ការ​ប្រតិបត្តិ​ត្រូវ (ព. ផ្ទ. មិច្ឆា​បដិបត្តិ ឬ--បដិបទា “ការ​ប្រតិបត្តិ​ខុស”) ។ សម្មា​មគ្គ ផ្លូវ​ត្រូវ, គន្លង​ឬ​លំអាន​ត្រូវ (ព. ផ្ទ. មិច្ឆា​មគ្គ)។ តាម​ពុទ្ធ​សាសនា, សម្មា​មគ្គ (អដ្ឋង្គិក​មគ្គ) មាន ៨ យ៉ាង គឺ ១-សម្មា​ទិដ្ឋិ សេចក្ដី​យល់​ឃើញ​ត្រូវ (ព. ផ្ទ. មិច្ឆា​ទិដ្ឋិ); ២-សម្មា​សង្កប្ប ឬ--សង្កប្បៈ សេចក្ដី​ត្រិះរិះ​ត្រូវ, តម្រិះ​ត្រូវ (ព. ផ្ទ. មិច្ឆា​សង្កប្បៈ); ៣-សម្មា​វាចា សម្ដី​ត្រូវ; ប្រើ​ជា​ សម្មា​ពាក្យ​ក៏​បាន (ព. ផ្ទ. មិច្ឆា​វាចា) ឬ--ពាក្យ); ៤-សម្មា​កម្មន្តៈ ការ​ងារ​ត្រូវ (ព. ផ្ទ. មិច្ឆា​កម្មន្តៈ); ៥-សម្មា​អាជីវៈ ការ​ចិញ្ចឹម​ជីវិត​ត្រូវ; ប្រើ​ជា សម្មា​អាជីវោ ឬ សម្មា​អាជីព, សម្មា​ជីព, សម្មា​ជីវៈ ក៏​បាន (ព. ផ្ទ. មិច្ឆា​អាជីវៈ ឬ មិច្ឆា​អាជីវោ, មិច្ឆា​អាជីព, មិច្ឆា​ជីព, មិច្ឆា​ជីវៈ); ៦-សម្មា​វាយាមៈ ព្យាយាម​ត្រូវ; ប្រើ​ជា សម្មា​ព្យាយាម ក៏​បាន (ព. ផ្ទ. មិច្ឆា​វាយាមៈ ឬ មិច្ឆា​ព្យាយាម); ៧-សម្មា​សតិ ស្មារតី​ត្រូវ, ការ​រឭក​ត្រូវ (ព. ផ្ទ. មិច្ឆា​សតិ); ៨-សម្មា​សមាធិ សមាធិ​ត្រូវ (ព. ផ្ទ. មិច្ឆា​សមាធិ) ។ល។