សីហៈ

ពីWiktionary

បា.; សំ. ( ន. ) (សីហ; សឹហ) សត្វ​ចតុប្បាទ​ពួក​មួយ​ជា​ម្រឹគ​មាន​អំណាច​អង់អាច (សិង្ហ; បារ. លីយ៉ុង Lion) ។ ក្នុង​គម្ពីរ​ពុទ្ធ​សាសនា​ថា សីហៈ មាន​ ៤ ប្រភេទ​គឺ ១-តិណ​សីហៈ សីហៈ​មាន​សម្បុរ​ប្រផេះ ស៊ី​តិណ​ជាតិ​ជា​អាហារ; ២- កាឡ​សីហៈ សីហៈ​មាន​សម្បុរ​ខ្មៅ​ស៊ី​តិណ​ជាតិ​ជា​អាហារ​ដែរ; ៣-បណ្ឌុ​សីហៈ សីហៈ​មាន​សម្បុរ​លឿង​ចាស់ (សម្បុរ​ត្នោត) ស៊ី​សាច់​សត្វ​ជា​អាហារ; ៤-កេសរ​សីហៈ សីហៈ​មាន​កេសរ គឺ​ត្រង់​ក​មាន​សំណុំ​រោម​សម្បុរ​ក្រហម, មាន​ឆ្នូត​ក្រហម​៣​ស្រស់​ក្រឡាញ​ពី​ត្រឹម​ក្បាល​កាត់​ចំ​មក​លើ​ខ្នង គឺ​ឆ្នូត​មួយ​កណ្ដាល​បង្ហូត​ត្រង់​ចុះ​តាម​ខ្នង​ដង​កន្ទុយ ឆ្នូត​ពីរ​សង​ខាង​ងាក​ចុះ​តាម​កៀន​ត្រគាក​ទាំង​ពីរ (ម្ខាង​មួយ) វិល​វៀន​ព័ទ្ធ​ជា​ទក្ខិណា​ព័ត៌, ត្រង់​មុខ​និង​ចុង​ជើង​ទាំង​បួន​និង​ចុង​កន្ទុយ​មាន​សម្បុរ​ក្រហម​ស្រស់, សរីរ​ប្រទេស ក្រៅ​ពី​នោះ​មាន​សម្បុរ-ស​ដូច​សម្បុរ​ខ្យង​ស័ង្ខ​ដែល​ខាត់, ស៊ី​សាច់​សត្វ​ជា​អាហារ (ច្រើន​មាន​នៅ​ក្នុង​ហិមវន្តប្បទេស), កេសរ​សីហៈ​នេះ​មាន​អានុភាព​ជាង​សីហៈ​ទាំង ៣ ប្រភេទ​ខាង​លើ; ហៅ សីហ​រាជ ឬ រាជ​សីហ៍ “ស្ដេច​សីហៈ” ក៏​បាន (ម. ព. សិង្ហ និង​ គជ​សីហ៍, នរ​សីហៈ ឬ នរ​សីហ៍ ផង) ។ បើ​រៀង​ភ្ជាប់​ពី​ខាង​ដើម​សព្ទ​ដទៃ សរសេរ​ជា​សីហ អ. ថ. សីហៈ​ដូច​ជា សីហ​នាទ សូរ​សព្ទ​បន្លឺ​នៃ​សីហៈ, សម្រែក​សីហៈ ។ ព. ប្រ. បញ្ចេញ​សីហ​នាទ កម្ទរ​សូរ​សព្ទ​ឮ​ខ្លាំង​ៗ​ឥត​ញញើត, និយាយ​ក្អេង​ពេញ​ត្រពង​មាត់ ។ (សូរ​សីហ​នាទ) (សូរៈ--) ម. ព. សូរ គុ.) ។ សីហ​បញ្ជរ (ព. ប្រ.) បង្អួច​របស់​លោក​អ្នក​មាន​អានុភាព​ដូច​សីហៈ គឺ​បង្អួច​ដំណាក់​ឬ​ប្រាសាទ​របស់​ក្សត្រិយ៍​ទ្រង់​រាជ្យ : ព្រះ​រាជា​ទ្រង់​ប្រថាប់​ក្បែរ​សីហ​បញ្ជរ ។ ឬ បង្អួច​មាន​រង្វង់​ដូច​ជា​ទ្រង់​ជំហរ​សីហៈ ។ សីហ​ពិលាស ឬ--វិលាស ដំណើរ​នៃ​សីហៈ ។ ព. ប្រ. លំនាំ​លីលា​ឬ​ដំណើរ​គគាត​ឥត​ភ្លឹក ។ សីហ​សយ្យា ឬ --សេយ្យា (--សៃយ៉ា) ដំណេក​សីហៈ (កេសរ​សីហៈ​ដេក​ផ្អៀង​ទៅ​ខាង​ស្ដាំ​ជា​ដរាប) ។ ព. ប្រ. ដំណេក​ដូច​ជា​សីហៈ គឺ​ដំណេក​ផ្អៀង​ទៅ​ខាង​ស្ដាំ ជើង​ធ្វេង​តម្រួត​លើ​ជើង​ស្ដាំ​(បន្ទំ​ព្រះ​ពុទ្ធ) : ព្រះ​សម្មា​សម្ពុទ្ធ​ទ្រង់​សម្រេច​សីហ​សេយ្យា (ម. ព. សីហ​សេយ្យាសន៍ ក្នុង​ពាក្យ សយ្យា ឬ សេយ្យា ផង) ។ សីហាស-នៈ (--សៈន៉ៈ; បា. < សីហ + អាសន) ព. ប្រ. អាសនៈ​របស់​លោក​អ្នក​មាន​អំណាច​ដូច​ជា​សីហៈ គឺ​រាជាសនៈ​ឬ​រាជ​បល្ល័ង្ក : ព្រះ​បរម​ក្សត្រិយ៍​ទ្រង់​គង់​លើ​សីហាសនៈ ។ ឬ​អាសនៈ​មាន​ទ្រង់ទ្រាយ​ដូច​រូប​សីហៈ, គ្រែ​រូប​សីហៈ ។ល។ សីហ៍

សីហៈ បា.; សំ. ( ន. ) (សីហ ឬ សីហរាសិ; សឹហ ឬ សីហរាឝិ) រាសី​កំណត់​ដោយ​ផ្កាយ​សីហៈ, ជា​ឈ្មោះ​រាសី​ទី ៥ នៃ​សុរិយ​គតិ, មាន ៣១ ថ្ងៃ ត្រូវ​គ្នា​នឹង​ខែ អាអ៊ូត បារាំង​សែស (ទី ៨) ។ សព្វ​ថ្ងៃ​ប្រើ​ជា សីហា ជា​ខែ​ទី ៨ ដែរ (ម. ព. រាសី ផង) ។ សីហរាសី