សុភ

ពីWiktionary

--ភៈ បា; សំ. ( គុ. ) (ឝុក ឬ​ជា សុក ក៏​មាន​ខ្លះ) ល្អ, ប្រពៃ; ស្អាត, ឥត​មាន​ហ្មង; សម, សមរម្យ; ដែល​គួរ​ស្រឡាញ់, គួរ​ចាប់​ចិត្ត; មាន​សិទ្ធិ​ជោគ; មាន​សិរី, មាន​សួស្ដី; មាន​លាភ; មាន​សេចក្ដី​សុខ; មាន​សេចក្ដី​ចម្រើន; ដែល​ឲ្យ​គុណ, ឲ្យ​សម្រេច​ប្រយោជន៍​គ្រប់​យ៉ាង ។ ន. លំអ; សេចក្ដី​ស្អាត; ការ​សមរម្យ; មង្គល, ជោគ​ល្អ, សិទ្ធិ​ជោគ; សិរី, សួស្ដី; លាភ; សេចក្ដី​សុខ; សេចក្ដី​ចម្រើន; សេចក្ដី​សប្បាយ; គុណ; ប្រយោជន៍ ។ សុភ​កថា សម្ដី​ដែល​នាំ​ឲ្យ​មាន​សេចក្ដី​ចម្រើន; ពាក្យ​ឲ្យ​ពរ ។ សុភ​កម្ម អំពើ​ល្អ ។ សុភ​ករ ដែល​ធ្វើ​ឲ្យ​មាន​សេចក្ដី​ចម្រើន; អ្នក​ធ្វើ​ឲ្យ​កើត​សេចក្ដី​ចម្រើន ។ សុភ​កាល ឬ--សម័យ កាល​ឬ​សម័យ​ល្អ, វេលា​ល្អ ។ សុភង្គ ឬ សុភាង្គ (--ភ័ង ឬ --ភាង; បា. ឬ សំ. < សុភ + អង្គ) រូប​ល្អ; មាន​រូប​ល្អ ។ សុភ​ទិន ថ្ងៃ​ល្អ, ថ្ងៃ​ជា ។ សុភ​និច្ឆ័យ (សុភៈនិច-ឆៃ) ឬ សុភ​និស្ច័យ (--និស-ស្ចៃ) ការ​ចាប់​អារម្មណ៍​ល្អ, ការ​រិះ​គិត​ល្អ, គំនិត​ត្រឹមត្រូវ : មាន​សុភ​និច្ឆ័យ ។ សុភ​និមិត្ត និមិត្ត​ល្អ; សេចក្ដី​សម្គាល់​ឬ​សង្កេត​ឃើញ​ថា​ល្អ, ថា​សមរម្យ ។ សុភ​ផល ផល​ល្អ ។ សុភ​មង្គល មង្គល​ល្អ; គ្រោះ​ល្អ ។ សុភ​មស្តុ​! (សុភៈម័ស-ស្តុ; សំ. < សុភំ “សិទ្ធិជោគ; សួស្ដី”, ំ > ម + អស្តុ “ចូរ​មាន”) សួស្ដី ចូរ​មាន ! (សូម​ឲ្យ​មាន​សួស្ដី ! ឬ​សូម​ឲ្យ​មាន​សិទ្ធិ​ជោគ !); ពាក្យ​ផ្តើម​ក្នុង​ការ​ប្រកាស​សូម​ពរ​ស្រី​សួស្ដី ប្រើ​ក្នុង​ពិធី​បួងសួង​ជាដើម : សុភ​មស្តុ ! វរ​មង្គល​ជយាតិរេក​ឯក​ឧត្តម​ឫក្ស...; សុភ​មស្តុ ! ពុទ្ធ​សករាជ​ព្រះ​សាសនា​កន្លង​ទៅ​ហើយ​បាន... ។ សុភ​ល័ក្ខណ៍ ឬ --ល័ក្សណ៍ លក្ខណៈ​ល្អ ។ សុភ​អក្សរ អក្សរ​ល្អ ។ ខ្មែរ​បុរាណ​ប្រើ​ជា “សំបុត្រ​របស់​ស្ដេច​ប្រទេស​រាជ​ប្រើ​ចេញ​ទៅ​ប្រទេស​ដទៃ” ។ សុភ​អក្សរ សាសន៍ សំបុត្រ​ឥស្សរ​ជន​អ្នក​គ្រង​ប្រទេស​រាជ​ដែល​មាន​អំណាច​ដូច​ក្សត្រិយ៍​គ្រង​រាជ្យ ប្រើ​ចេញ​ទៅ​ប្រទេស​ដទៃ ។ សុភានុបស្សី (--បុ័ស-សី; បា. < សុភ + អនុបស្សី “អ្នក​ឃើញ​រឿយ​ៗ”) អ្នក​ដែល​សម្លឹង​រំពឹង​ឃើញ​រូប​កាយ​ថា​ល្អ; បើ​ស្ត្រី​ជា សុភានុប-ស្សិនី (ព. ផ្ទ. អសុភានុបស្សី, អសុភានុបស្សិនី) ។ល។