Jump to content

សេចក្ដី

ពីWiktionary

សាច់-ក្តី, ជើង ដ ( ន. ) ដំណើរ; ហេតុ, ការណ៍; គតិ; លំអាន; ផ្ទៃ​រឿង; គ្វាម; ដំណើរ​ពាក្យ: តែង​សេចក្ដី, មិន​យល់​សេចក្ដី, វាយ​សេចក្ដី​មិន​បែក, ធម៌​នេះ​មាន​សេចក្ដី​ជ្រាលជ្រៅ, អស់​សេចក្ដី​ត្រឹម​ប៉ុណ្ណេះ ។ ពាក្យ​ជា កិរិយា​សព្ទ ឬ​ជា គុណ​សព្ទ ដែល​មិន​បែក​ចេញ​ទៅ​ជា​សាធនៈ​ឲ្យ​ជា នាម​នាម, ដូច​ជា កិរិយា​សព្ទ ថា ក្រើន, ចម្រើន, បន្ទោស, យល់, សរសើរ, ស្លាប់ ជាដើម; គុណ​សព្ទ ដូច​ជា ល្អ, អាក្រក់, ជំនាញ, ឈ្លាស ជាដើម; កាល​ណា​ត្រូវ​ការ​ឲ្យ​ទៅ​ជា នាម​នាម ត្រូវ​ប្រើ​ពាក្យ​ថា សេចក្ដី នេះ​រៀង​ពី​ខាង​ដើម​ជា​ជំនួយ​ទើប​ទៅ​ជា នាម​នាម បាន (ចំពោះ​តែ អរូប​នាម) : សេចក្ដី​ក្រើន (ដែល​គួរ​ប្រើ​ជា កម្រើន ន.), សេចក្ដី​ចម្រើន, សេចក្ដី​បន្ទោស, សេចក្ដី​យល់, សេចក្ដី​សរសើរ, សេចក្ដី​ស្លាប់; សេចក្ដី​ល្អ; សេចក្ដី​អាក្រក់; សេចក្ដី​ជំនាញ; សេចក្ដី​ឈ្លាស ។ ឯ​ពាក្យ​ដែល​បែក​ចេញ​ពី កិរិយា​សព្ទ ឬ​ពី គុណ​នាម ដោយ​មាន​វិគ្គហៈ​ចេញ​ទៅ​ជា សាធនៈ ឲ្យ​កើត​បាន​ទៅ​ជា នាម​នាម (រូប​នាម ឬ អរូប​នាម) ស្រេច​ហើយ​នោះ មិន​ត្រូវ​ប្រើ​ពាក្យ​ថា សេចក្ដី នេះ​ផ្សំ​ផង​ទេ, ដូច​ជា កំណើត < កើត, បំណង < ចង, ចំណង់ < ចង់, ចំណុច < ចុច, ចំណេះ < ចេះ, តម្រិះ < ត្រិះ, បំណង < ប៉ង, ចម្រាម < ប្រាម, សំណូក < សូក; កំហុស < ខុស; តំណូច < តូច, ទំហំ < ធំ, អំណរ < អរ ជាដើម ។ ពាក្យ​ដែល​ត្រូវ​ប្រើ សេចក្ដី ជា​ជំនួយ​នោះ ចួនណា​គួរ​ឲ្យ​ប្រើ​ពាក្យ ការ, ដំណើរ ជា​ដើម​ជា​ជំនួយ​វិញ​ក៏​មាន : ការ​ប្រាប់, ការ​ពន្យល់; ការ​ក្រ, ការ​អាក្រក់; ដំណើរ​ទៅ​មក ។ ល។