Jump to content

អកុសល

ពីWiktionary

អៈកុ-សល់ បា.; សំ. ( ន. ) (អកុឝល) សេចក្ដី​អាក្រក់, បាប, អពមង្គល : អកុសល​តាម​មក​ផ្តល់ គឺ​បាប​តាម​មក​ផ្តល់, បាប​ចេញ​មុខ​ឲ្យ​ផល ។ គុ. អាក្រក់, ដែល​ជា​បាប; ដែល​មិន​ឈ្លាស : អំពើ​អកុសល ។ (ព. កា.) : រី​អកុសល ជា​កម្ម​តែង​ផ្តល់ ក្តី​ទុក្ខ​លំបាក ឲ្យ​ដល់​អ្នក​ធ្វើ មិន​ឈប់​មិន​ស្រាក កម្ម​នោះ​ស្រកាក គួរ​ជន​ផង​ខ្លាច ។ ផ្ទុយ​ពី​កុសល ដែល​តែង​តែ​ផ្តល់ ក្តី​សុខ​មិន​កាច កម្ម​នេះ​ល្អ​លន់ ជា​បុណ្យ​អង់អាច បាន​ជា​អ្នក​ប្រាជ្ញ ពេញ​ចិត្ត​ចង់​ធ្វើ ។ ជន​ជឿ​ផល​កម្ម មាន​ស្មារតី​ចាំ ប្រព្រឹត្ត​អំពើ កុសល​កល្យាណ ក្សេមក្សាន្ត​ឥត​បើ មាន​មោះហ្មង​លើ មនោ​ទ្វារ​ឡើយ ។ ព. ផ្ទ. កុសល ។ បើ​រៀង​ភ្ជាប់​ពី​ខាង​ដើម​សព្ទ​ដទៃ អ. ថ. អៈកុសៈល៉ៈ, ដូច​ជា អកុសល​កម្ម កម្ម​អាក្រក់ ។ អកុសល​កម្មបថ (--ក័ម-ម៉ៈបត់) គន្លង​នៃ​អំពើ​អាក្រក់ (ផ្លូវ​បាប, ផ្លូវ​ទុច្ចរិត មាន ១០ យ៉ាង​គឺ កាយ​ទុច្ចរិត ៣, វិចី​ទុច្ចរិត ៤, មនោ​ទុច្ចរិត៣) ។ អកុសល​កិរិយា កិរិយា​អាក្រក់ ។ អកុសល​ចរិយា ចរិយា​អាក្រក់ ។ អកុសល​ចិត្ត ចិត្ត​ជា​អកុសល, ចិត្ត​បាប ។ អកុសល​ចេតនា (--តៈន៉ា) ការ​តាំង​ចិត្ត​ជា​បាប, គំនិត​បាប; គំនិត​អាក្រក់ ។ អកុសល​ចេតសិក (--តៈសិក) ចេតសិក​ជា​អកុសល (ក្នុង​ព្រះ​អភិធម្ម​ថា​មាន ១៤ យ៉ាង) ។ អកុសល​ធម៌ ធម៌​ជា​អកុសល ។ អកុសល​ធាតុ (ធាត) ធាតុ​ជា​អកុសល​គឺ​នុយ​បាប​ឬ​ចំណី​បាប ។ អកុសល​មូល ឫស​គល់​ឬ​ទី​តាំង​នៃ​អកុសល (មាន ៣ យ៉ាង​គឺ លោភៈ, ទោសៈ, មោហៈ) ។ អកុសល​លាភ ការ​បាន​បាប ។ អកុសល​វិតក្ក ការ​ត្រិះរិះ​ទៅ​រក​អំពើ​អាក្រក់, តម្រិះ​អាក្រក់ ។ អកុសល​វិបាក ស្នាម​គំនូស​ចិត្ត​ជា​អកុសល, គំនូស​បាប; ផល​បាប ។ល។