Jump to content

​អ្នក

ពីWiktionary

(នាក់) (ពាក្យ​ខ្មែរ​បុរាណ​ព្រេង​ព្រឹទ្ធ​សព្វ​ថ្ងៃ​នេះ​ប្រើ​ជា​អញ្ញត្រ​សព្ទ) ពាក្យ​ប្រើ​ជា​ជំនួស​ឈ្មោះ​បុគ្គល​ដែល​ត្រូវ​និយាយ​ទៅ​រក​ក្នុង​ទី​ចំពោះ​មុខ សម្រាប់​ប្រជា​ពលរដ្ឋ​ហៅ​គ្នា​ដោយ​សេចក្ដី​គួរ​សម មិន​ចេញ​ឈ្មោះ​បុគ្គល​នោះ (ប្រើ​បាន​ទាំង​បុរស​ទាំង​ស្ត្រី) : អ្នក​អញ្ជើញ​ទៅ​ណា ? អញ្ជើញ​អ្នក​ចូល​អង្គុយ​លេង​សិន ! អ្នក​ស្រី​សុខ​សប្បាយ​ទេ​ឬ ? ។ សាធារណ​ជន​ហៅ​បង​ថ្លៃ​ក៏​ប្រើ​ពាក្យ អ្នក ដែរ ។ ប្រើ​ជា​ពាក្យ​នាំ​មុខ​ឈ្មោះ​បុគ្គល​ក៏​បាន : អ្នក​ទេព, អ្នក​នន្ទ, អ្នក​ចន្ទ, អ្នក​សុខ ។ ទំនៀម​សាធារណ​ជន​ខ្មែរ​ក្នុង​សម័យ​ពី​ដើម មុន​សម័យ​បច្ចុប្បន្ន​នេះ, បើ​បុរស​ណា​បាន​បួស​ជា​ភិក្ខុ​ហើយ​សឹក​មក ត្រូវ​ហៅ អ្នក (អ្នក​សោម, អ្នក​សម); បើ​បាន​បួស​ជា​សាមណេរ​ហើយ​សឹក​មក​ត្រូវ​ហៅ ជី (ជី​មាស, ជី​មិត្រ); បើ​មិន​បាន​បួស​សោះ​ទេ ត្រូវ​ហៅ ចៅ (ចៅ​ប្រាក់ ចៅ​មាស); បើ​នៅ​ជំទង់​ឬ​កំលោះ​ហៅ អា ។ ដោយ​ហេតុ​នេះ ទើប​មាន​ពាក្យ​ចាស់​ទុំ​ខ្លះ​និយាយ​បង្អាប់​គ្នា​ថា បួស​ឲ្យ​តែ​ព្រះ​ពុទ្ធ​ឲ្យ​ងារ គឺ​បួស​ហើយ​សឹក​មក​គ្មាន​ចេះ​អ្វី បួស​យក​តែ​ងារ អ្នក ឬ ជី ប៉ុណ្ណោះ ។ (នាក់)(ជា​អញ្ញត្រ​សព្ទ) បុគ្គល, ជន, មនុស្ស ។ ពាក្យ​សម្រាប់​នាំ​មុខ​សព្ទ​ដទៃ, ប្រើ​បាន​តាម​គួរ​ដល់​ការ​ប្រកប, ដូច​គ្នា អ្នក​ការ ឬ អ្នក​កាន់​ការ, អ្នក​ធ្វើ​ការ បុគ្គល​ដែល​ធ្វើ​ការ​ឬ​ដែល​កាន់​ការ ។ អ្នក​កីឡា បុគ្គល​ដែល​លេង​ល្បែង​កម្សាន្ត​ចិត្ត ។ ព. ស. ស. ជន​អ្នក​លេង​ល្បែង​មាន​ប្រយោជន៍​តាម​សម័យ​និយម។ អ្នក​ក្រ ជន​ដែល​ក្រ​ទ្រព្យ។ អ្នក​ក្រុង ជន​ដែល​នៅ​ក្នុង​ក្រុង។ អ្នក​ក្លាហាន បុគ្គល​ក្លាហាន។ អ្នក​ខ្លាច ជន​ដែល​ខ្លាច ។ អ្នក​ខ្លៅ បុគ្គល​ខ្លៅ ។ អ្នក​ខ្លះ ជន​ខ្លះ។ អ្នក​គ្រួ ជន​ដែល​ចម្អិន​ភោជនាហារ (អារាលិក ឬ អាឡារិក)។ អ្នក​ចេះ បុគ្គល​មាន​ចំណេះ។ អ្នក​ចោទ បុគ្គល​ដែល​ចោទ​ប្រកាន់​ឬ​ដែល​ដាក់​ចំណោទ។ អ្នក​ចម្ការ មនុស្ស​ដែល​ធ្វើ​ចម្ការ។ អ្នក​ឆ្លើយ ជន​អ្នក​ឆ្លើយ ។ អ្នក​ជា ភុជិស្ស​ជន។ អ្នក​ជំនួញ ជន​ដែល​ធ្វើ​ជំនួញ។ អ្នក​ឈ្លប បុគ្គល​ដែល​ឈ្លប។ អ្នក​ដឹង ជន​ដែល​ដឹង។ អ្នក​តូច បុគ្គល​ដែល​តូច​ជាង​គេ។ អ្នក​ទាប បុគ្គល​ដែល​ទាប​ថោក។ អ្នក​ទេសន៍ បព្វជិត​ដែល​ចេះ​ទេសន៍ (ធម្ម​កថិក)។ អ្នក​ធំ បុគ្គល​ជា​ធំ (ឥស្សរ​ជន)។ អ្នក​បួស ជន​ដែល​បួស (បព្វជិត)។ អ្នក​ប្រាជ្ញ បុគ្គល​ដែល​មាន​ប្រាជ្ញា​ស្គាល់​ខុស​ត្រូវ។ អ្នក​ផ្សារ ជន​ដែល​មាន​ផ្ទះ​លំនៅ​ក្នុង​ប្រជុំ​ផ្សារ ឬ​ដែល​លក់​ទំនិញ​ក្នុង​ផ្សារ។ អ្នក​ព្រៃ ជន​ដែល​នៅ​ក្នុង​ស្រុក​ព្រៃ។ អ្នក​ភ្លេង មនុស្ស​ដែល​ចេះ​ភ្លេង​ឬ​ដែល​លេង​ភ្លេង។ អ្នក​មាន អ្នក​ដែល​មាន​ទ្រព្យ​ច្រើន។ អ្នក​មុខ​អ្នក​ការ ជន​ដែល​មាន​មុខ​មាន​ឈ្មោះ​និង​ជន​ដែល​មាន​មុខ​ការ​ឬ​ដែល​ជា​ប្រមុខ​ក្នុង​កិច្ច​ការ។ អ្នក​រក ជន​ដែល​រក; ជន​ដែល​ខំ​ប្រឹង​ធ្វើ​ការ​រក​ស៊ី។ អ្នក​រាជការ មនុស្ស​ដែល​ធ្វើ​រាជការ។ អ្នក​រៀន ជន​ដែល​កំពុង​រៀន, សិស្ស​រៀន។ អ្នក​លេង ជន​ដែល​លេង​ល្បែង; ជន​ដែល​ប្រព្រឹត្ត​តែ​ខាង​ការ​លេង... (មាន​ច្រើន​ប្រភេទ)។ អ្នក​ស៊ើប ជន​ដែល​ស៊ើប​ការណ៍។ អ្នក​ស្រុក ជន​ដែល​នៅ​ក្នុង​ស្រុក; ប្រជុំ​ជន​ឬ​ពួក​ជន​ក្នុង​ស្រុក​នីមួយ​ៗ ។ អ្នក​ស្រែ ជន​ដែល​ធ្វើ​ស្រែ។ អ្នក​អស់​ហ្នឹង ជន​អស់​ហ្នឹង។ អ្នក​ឧកញ៉ា (ម. ព. ឧកញ៉ា) ។ល។