ញាណ
[ ញាន ] (បាលី; សំស្ក្រឹត)(នាម) (ជ្ញាន) សេចក្ដីដឹង, ប្រាជ្ញា... ទ្រង់ញាណ (ព្រះពុទ្ធ) ទ្រង់ជ្រាបច្បាស់នូវកិច្ចការអាថ៌កំបាំងជ្រាលជ្រៅផ្សេងៗ ដោយព្រះប្រាជ្ញា; គេតែងប្រើពាក្យ ទ្រង់ញាណ នេះ ក្នុងការស្ដីបន្ទោសគ្នីគ្នាថា : គ្មាននរណាទ្រង់ញាណដូចព្រះទេ, បើខ្លួនមិនប្រាប់ធ្វើម្ដេចឲ្យគេដឹងផងបាន ? បើប្រើរៀងភ្ជាប់ពីខាងដើមសព្ទដទៃ អ. ថ. ញាណៈ ដូចជា ញាណកោសល (--កោសល់) ឋានន្តរស័ក្តិទីរាជាគណៈសម្រាប់ចត្វាក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ។ ញាណទស្សន ឬ ញាណទស្សនៈ (--ទ័ស-សៈ-ន៉ៈ; បា. ញាណទស្សន; សំ. ជ្ញានទស៌ន) ប្រាជ្ញាដែលដឹង ដែលឃើញនូវសេចក្ដីពិត ដូចឃើញច្បាស់នូវសេចក្ដីមិនទៀងនៃរូបកាយជាដើម; បច្ចវេក្ខណញ្ញាណ គឺប្រាជ្ញាសម្រាប់ពិចារណានូវសង្ខា...។ ញាណប្បភាស (ញា-ណ័ប-ប៉ៈ-ភាស; បា.; សំ. ជ្ញានប្រភាស) ពន្លឺនៃសេចក្ដីដឹង គឺការយល់ភ្លឺឆ្លុះព្រោងមិនទើសគំនិត ។ ញាណលក្ខណ ឬ ញាណលក្ខណៈ (--ល័ក-ខៈណៈ; បា. ញាណលក្ខណ, សំ. ជ្ញានលក្សណ) លក្ខណៈនៃញាណ គឺគ្រឿងសម្គាល់របស់សេចក្ដីដឹង, ភ័ស្តុតាងដែលសម្ដែងឲ្យដឹងនូវហេតុការណ៍អំពីមុន...។ ញាណវង្ស (--វង់) ឋានន្តរជាសមណស័ក្តិទីរាជាគណៈសម្រាប់ត្រី ក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ។ ញាណវិប្បយុត្ត (--វិប-ប៉ៈយុត; បា.; សំ. ជ្ញានវិប្រយុក្ត) ដែលប្រាសចាកសេចក្ដីដឹង; ចិត្តដែលមានតែជំនឿឥតសេចក្ដីដឹងការខុសឬត្រូវឡើយ : ធ្វើបុណ្យដោយញាណវិប្បយុត គឺធ្វើបុណ្យកុសលណាមួយដោយជឿជាក់ថាបានបុណ្យ ប៉ុន្តែឥតមានសេចក្ដីដឹងអ្វីប្លែកជាងជំនឿនោះឡើយ; កិច្ចការអ្វីៗដែលអ្នកធ្វើៗតាមតែបង្គាប់គេ ឥតមានយល់ជាក់ខ្លួនឯងសោះ ក៏ហៅថា ធ្វើដោយញាណវិប្បយុត្ត ដែរ។ ពាក្យផ្ទុយ : ញាណសម្បយុត្ត ។ ញាណសម្បយុត្ត (--ស័ម-ប៉ៈ-យុត; បា.; សំ. ជ្ញានសំប្រយុក្ត) ដែលប្រកបដោយសេចក្ដីដឹង; ចិត្តដែលប្រកបដោយប្រាជ្ញា គឺចិត្តដែលមានជំនឿព្រមទាំងប្រាជ្ញាក៏មានផង : ធ្វើបុណ្យដោយញាណសម្បយុត្ត; គឺកិច្ចការអ្វីៗដែលគេធ្វើដោយការយល់ជាក់ខ្លួនឯង ក៏ហៅថា ធ្វើដោយញាណសម្បយុត្ត ដែរ។ ពាក្យផ្ទុយ ញាណវិប្បយុត្ត ។ ញាណសម្ភារ (--សំភា) ការសន្សំប្រមូល, រួបរួមសេចក្ដីដឹងទុកឲ្យមានច្រើន ។ ញាណសាស្ត្រ (--សាស្រ្តៈ ឬ --សាស; បា. ញាណ + សត្ថ; សំ. ជ្ញានសាស្ត្រ) ក្បួនសម្រាប់ទាយ, ក្បួនព្យាករណ៍ ។ល។ មើលពាក្យ វិញ្ញាណ វិញ្ញាណក្ខន្ធ សម្បយុត្ត វិប្បយុត្ត ; Ñāṇa: in English, knowledge, intelligence, insight, conviction, recognition; synonym for paññā; wisdom;