Jump to content

ឧបនិស្ស័យ

ពីWiktionary

អ៊ុប៉ៈនិស-សៃ បា. ( ន. ) (ឧបនិស្សយ) (upanissaya, decisive support, inducement) កុសលធម៌​ដែល​ដេក​ឬ​អាស្រ័យ​នៅ​ក្នុង​ខន្ធ​សន្តាន​ គឺ​កុសល​ដែល​បាន​កសាង​សន្សំ​អប់រំ​ទុក​មក, សំណាង, ភ័ព្វ​ព្រេងសំណាង; ចំណុច​ចិត្ត : មាន​ឧបនិស្ស័យ​បរិបូណ៌ មាន​កុសល​ក្រាស់​ក្រែល ។ ក្នុង​គម្ពីរពុទ្ធ​សាសនា​ថា ឧបនិស្ស័យ មាន ៣ យ៉ាង​គឺ ១- ទានូបនិស្ស័យ សំណាង​ដែល​បាន​សាង​ទុក​មក ដោយ​ការ​បរិច្ចាគ​ទ្រព្យ​ធ្វើ​ទាន; ២- សីលូបនិស្ស័យ សំណាង​ដែល​បាន​សាង​ទុក​មក​ដោយ​ការ​រក្សា​សីល; ៣- ភាវនូបនិស្ស័យ សំណាង​ដែល​បាន​សាង​ទុក​មក​ដោយ​ភាវនា ។ បើ​រៀង​ភ្ជាប់​ពី​ខាង​ដើម​សព្ទ​ដទៃ សរសេរ​ជា ឧបនិស្សយ (អ. ថ. អ៊ុប៉ៈនិស-សៈយ៉ៈ), ដូច​ជា ឧបនិស្សយ​ការណ៍ ហេតុ​ឬ​ដំណើរ​នៃ​ឧនិស្ស័យ​ឬ​ក៏​ជា​ឧបនិស្ស័យ ។ ឧបនិស្សយ​ធម៌ ធម៌​ជា​ឧបនិស្ស័យ (កុលស​ធម៌)។ ឧបនិស្សយ​ពល (--ពល់) កម្លាំង​នៃ​ឧបនិស្ស័យ ។ ឧបនិស្សយ​ភាព ភាព​នៃ​ឧបនិស្ស័យ ។ ឧបនិស្សយ​សម្បត្តិ ការ​បរិបូណ៌​ដោយ​ឧបនិស្ស័យ ។ ឧបនិស្សយ​សម្បន្ន (--សំប័ន) អ្នក​ដែល​បរិបូណ៌​ដោយ​ឧបនិស្ស័យ (បើ​ស្ត្រី​ជា ឧបនិស្សយ​សម្បន្នា) ។ល។ សូម​មើល​ពាក្យ ឧបនិស្ស័យបច្ច័យ ផង​ដែរ ។