សមណ

ពីWiktionary

សៈម៉ៈណៈ បា.; សំ. ( ន. ) (សមណ; ឝ្រមណ) អ្នក​មាន​ព្យាយាម​ដុត ​កម្តៅ​បាប, អ្នក​ខំ​ប្រឹង​ប្រព្រឹត្ត​ធម៌​ធ្វើ​កាយ, ​វាចា, ​ចិត្ត ​ឲ្យ​ស្ងប់ចាក​បាប, អ្នក​ស្ងប់, អ្នក​រម្ងាប់​បាប (អ្នក​បួស) ។ សមណ​កិច្ចស្រមណ​ក្រឹត្យ : កិច្ច​ការ ​ឬ ​ក្រឹត្យ​របស់​សមណៈសមណ​គារវៈសមណ​គោរព សេចក្ដី​គោរព​ចំពោះ​សមណៈសមណ​ចរិយា : ការ​ប្រព្រឹត្ត​របស់​សមណៈ, សណ្ដាប់​ធ្នាប់​ ឬ ​បែប​បទ ​របស់​សមណៈសមណ​ជនជី (សៈម៉ៈ ណៈជន់ជី) សមណ​ជន គឺ​ អ្នក​បួស​ និង ​តាជី ​ឬ ​យាយ​ជី (ព. កា.) : កុំ​ងឿង​ដោយ​ខ្យល់ កុំ​ឱន​ពាក្យ​ពល កុំ​ខ្វល់​ដោយ​ស្រី កុំ​កាន់​ពិស​យង់ គប់​នូវ​ស្ត្រី សមណ​ជនជី កុំ​ឲ្យ​ក្តី​ត្រូវ ។ (សាស្រ្តា​ច្បាប់ រាជនេតិ ជា​និពន្ធ​ នៃ​ព្រះ​រាជ​សម្ភារ) ។ សមណ​ធម៌ : ធម៌​សម្រាប់​សមណៈ, សមថ​ធម៌សមណ​បរិក្ខារ : គ្រឿង​ប្រដាប់​ សម្រាប់​សមណៈ​ប្រើ​ប្រាស់ ។ សមណ​បរិភោគ : ការ​ប្រើ​ប្រាស់​បច្ច័យ ៤ តាម​បែប​បទ​របស់​សមណៈសមណប្បដិញ្ញា (សៈម៉ៈណ័ប-ប៉ៈ ដិញ-ញ៉ា) : ការ​ប្តេជ្ញា​ខ្លួន​ថា​ជា​សមណៈ, ការ​ប្តេជ្ញា​ខ្លួន ​ដែល​មិន​មែន​សមណៈ​ ថា​ជា​សមណៈសមណប្បដិបត្តិ (សៈម៉ៈណ័ប-ប៉ៈ ដិបាត់) : សេចក្ដី​បដិបត្តិ​របស់​សមណៈ​ ឬ​ សម្រាប់​សមណៈ (ប្រើ​ជា សមណប្បដិបទាស្រមណ​ប្រតិបត្តិ, សមណប្រតិប័ទ ក៏​បាន) ។ សមណ​ព្រាហ្មណ៍ សមណៈ​ និង ​ព្រាហ្មណ៍សមណ​ភាព : ភាព, បែប​បទ​របស់​សមណៈសមណ​ភេទ (បា. សមណ​វេស) : ភេទ​ជា​សមណៈ ។ សមណ​សព្ស្រមណ​សព្ទ : ​ពាក្យ​សម្រាប់​សមណៈ​និយាយ​ស្ដី​ ឬ ​សម្រាប់​និយាយ​ស្ដី​ទៅ​រក​សមណៈ, ដូច​ជា អាត្មា (ខ្ញុំ), ចម្រើន​ពរ (បាទ,...), ឆាន់ (បរិភោគ), សិង (ដេក) ជាដើម (ហៅ​ថា សមណ​សព្ទ) ។ សមណ​សារូប (បា. សមណសារុប្ប) : ដំណើរ​សម​គួរ ​ឬ ​សមរម្យ ​ដល់​សមណៈ, ការ​ស្លៀក​ដណ្តប់ ​ត្រឹម​ត្រូវ ​តាម​បែប​បទ ​របស់​សមណៈ ។ល។ អាច​សរសេរ​ថា សមណៈ បាន ។

English: Samana, Samaṇa, or Shramana, the name for certain wandering ascetics from India, one of whom was Gautama Buddha